Verzekeraars en data
Om moderne producten en diensten aan te kunnen bieden, hebben verzekeraars informatie nodig. Tot voor kort werkten verzekeraars alleen met data uit het verleden, aangeleverd door verzekerden. Door het verzamelen van data door het voertuig en de mogelijkheid deze realtime te delen, kunnen verzekeraars nu over veel nauwkeuriger data beschikken die bovendien actueel zijn. Dit soort data gebruiken verzekeraars om producten en diensten te kunnen voortzetten en verder te ontwikkelen:

1. data om een goede risico-inschatting te kunnen maken (informatie over de veiligheid van het voertuig, het gewicht, de ouderdom);
2. data over het rijgedrag van de verzekerde;
3. een signaal zodra een verzekerde is betrokken bij een ongeval of het voertuig pech heeft en informatie over de beschadigingen aan het voertuig, zodat direct na het stranden van het voertuig kan worden gestart met hulpverlening;
4. data over het rijgedrag van de bestuurder;
5. data over het woon-werkverkeer van verzekerden om mobiliteitsoplossingen te kunnen bieden.

Vanzelfsprekend geldt dat verzekeraars alleen na toestemming van de consument over deze data kunnen beschikken. Het is immers de consument die de regie dient te hebben over deze data.

>> Lees meer over hoe verzekeraars met jouw data omgaan

Van wie zijn voertuigdata?

Het uitgangspunt voor verzekeraars is dat de klant aan het stuur zit. Aan de consument behoort de regie toe op vrijwel alle voertuigdata. Zo moet de consument onder meer vrij kunnen beslissen waar en met welke onderdelen de auto wordt hersteld, waar de auto wordt verzekerd en wat er gebeurt met zijn of haar data. Die vrijheid zorgt voor concurrentie tussen aanbieders en een autobranche waarin bedrijven elkaar scherp houden. Daarvan profiteert de consument.

Event Data Recorder (EDR)

Nu nog achterhaalt de politie oorzaken via tijdrovende analyses en getuigenverklaringen. Wij vinden dat een bevoegde instantie, zoals de politie, in toenemende mate gebruik moeten kunnen maken van data uit een Event Data Recorder (EDR) om ongevalsrapportages op te maken. In veel auto’s is al zo’n EDR aanwezig, in de VS is deze zelfs verplicht. Het Verbond pleit ervoor ook in Nederland een EDR verplicht te stellen. Als de EDR direct wordt uitgelezen door een onafhankelijke instantie, zoals de politie, zijn de data over het moment kort voor en op het moment van het ongeval betrouwbaar. Als verzekeraars via de politie toegang krijgen tot deze data, kunnen zij zich snel een oordeel vormen over de aansprakelijkheid. Zowel verzekerden als slachtoffers zijn gebaat bij een snelle schadeafhandeling. Het vlot vaststellen van de aansprakelijkheid is daar een essentieel onderdeel van.

In de visie van het Verbond moet in ieder geval voorkomen worden dat de data direct na een ongeval kunnen worden uitgelezen of gewijzigd door een partij die er belang bij heeft. Een EDR legt iedere 5 seconden een aantal zaken vast en verwijdert deze automatisch weer na 5 seconden. In geval van een ongeval zijn daarom de 5 seconden daaraan voorafgaand beschikbaar en meestal ook de 5 seconden na een ongeval.

Cyberrisico
Een nieuw risico voor voertuigen is het cyberrisico. Naarmate meer voertuigen via internet in verbinding staan met de wegkant of met andere voertuigen, neemt het risico toe dat een voertuig kan worden gehackt. Op internet circuleren diverse filmpjes waarin je ziet hoe auto’s op afstand worden bestuurd door een hacker. Hoewel preventieve maatregelen dit risico flink beperken, mede doordat de overheid hopelijk hoge eisen zal stellen aan de beveiliging, zal het risico nooit helemaal verdwijnen. Het Verbond ondersteunt de aanbevelingen van de Cybersecurityraad voor certificering, keurmerken en toegangseisen, transparantie bij fabrikanten leveranciers en  bewustwording.

Verzekeraars ontvangen data van hun klanten. Bijvoorbeeld over veelvoorkomende oorzaken van waterschade en de omvang van deze schade. Of om verkeersongevallen en de plaatsen waar die gebeuren. Wat in tegenwoordig anders is, is dat we van historische data naar realtime beschikbare data gaan. Dat verandert niets aan de uitgangspunten die verzekeraars hanteren als het om data gaat. Deze uitgangspunten zijn:

1. Keuzevrijheid

Het is belangrijk dat de consument voor onderhoud en herstel en voor zijn verzekering kan kiezen uit diverse aanbieders. Daarvoor is het belangrijk dat de toestemming om data beschikbaar te stellen wordt losgekoppeld van de verkoop van het voertuig. De fabrikant van een computer krijgt ook niet de beschikking over alle toepassingen waarvoor je je computer gebruikt. Voor het verbeteren van de auto als product heeft de fabrikant aan een zeer beperkte set data voldoende. Gegevens die gaan over locatie, rijgedrag enzovoort zijn daarvoor niet nodig. Zelfs niet voor een eventuele terugroepactie. Het is bovendien de vraag of de consument zich voldoende bewust is van alle voorwaarden waar hij voor tekent en of hij de gevolgen wel goed kan inschatten.

2. Privacy

Verzekeraars willen keuzevrijheid bieden, zodat het mogelijk blijft dat mensen een verzekeringsproduct afnemen zonder dat zij daarvoor persoonlijke data over bijvoorbeeld hun rijgedrag hoeven af te staan. Er wordt wel eens gezegd dat in de toekomst privacy alleen nog voor de rijken mogelijk is. Als we echter kijken naar de rijgedragverzekeringen die momenteel in Nederland worden aangeboden, zien we een ander beeld. Er zijn in Nederland diverse aanbieders voor rijgedragverzekeringen. Sommige van deze verzekeringen zijn goedkoper maar andere zijn duurder dan reguliere verzekeringen. Specifieke doelgroepen als jongeren kunnen met een rijgedragverzekering goedkoper uit zijn.

3. Doelbinding en dataminimalisatie

Een consument krijgt alleen de vraag over het verstrekken van bepaalde gegevens voorgelegd als deze nodig zijn voor het verlenen van een dienst of het aanschaffen van een product. Als een verzekeraar de consument een product wil aanbieden of een dienst als pechhulpverlening, zijn daarvoor bepaalde data noodzakelijk waar de consument om kan worden gevraagd. Op die manier kan de consument het beschikbaar stellen van de data en het afnemen van de dienst of het product beter tegen elkaar afzetten. En minstens zo belangrijk ook: beter beslissen of alle gevraagde data noodzakelijk zijn voor de dienst of het product. Het doorlopend afstaan van locatiegegevens is bijvoorbeeld noodzakelijk bij een kilometerverzekering om het aantal kilometers te kunnen berekenen. Bij een pechhulpverzekering is het verstrekken van locatiegegevens echter alleen relevant om de pechlocatie door te geven.

4. Transparantie

Verzekeraars zijn naar hun klanten toe transparant in de data die zij gebruiken en het doel waarvoor ze die gebruiken. Ze bieden klanten de mogelijkheid de data in te zien en bij onjuiste registratie te wijzigen. Ook verstrekken ze informatie over het bewaren, overdragen en vernietigen van data. Al deze informatie wordt actief verstrekt en op een voor consumenten begrijpelijke wijze.

5. Beschikbaarheid data via onafhankelijke instantie

Verzekeraars zijn van mening dat de data uit voertuigen alleen beschikbaar moeten komen via een betrouwbare, onafhankelijke, niet-commerciële instantie. Deze instantie moet leesbare data ontvangen van alle voertuigfabrikanten en verstrekt deze data met toestemming van de consument aan derde partijen zoals verzekeraars, herstellers of autofabrikanten zelf. Op die manier worden allereerst de belangen van de consument het beste geborgd. Daarnaast zorgt dit systeem voor een gelijk speelveld voor alle partijen en stimuleert het concurrentie.

6. Gelijk speelveld

Een dergelijk systeem is al jarenlang gebruikelijk voor verzekeringsinformatie. Verzekeraars stellen op grond van de wet gratis hun informatie beschikbaar aan de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW). De RDW kan vervolgens besluiten deze informatie (tegen betaling) aan derden te verstrekken. Op die manier wordt een gelijk speelveld gecreëerd voor partijen die diensten willen aanbieden aan consumenten voor wie bepaalde verzekeringsinformatie nodig is. Met de inkomsten van het beschikbaar stellen van de informatie financiert de RDW dit systeem.