Het gesprek vindt plaats in een vergaderzaal bij het Verbond van Verzekeraars in Den Haag. Taubert is veel te vroeg, “omdat er in coronatijd nauwelijks files staan”. De begroeting vindt plaats met een elleboog en voordat de eerste vraag wordt gesteld, steekt hij al van wal. Hij volgt een financiële master op Cyprus, online en geheel in het Engels. “Wij noemen dat gewoon online les, maar zij zeggen: ‘online is not the same as alone’. Ik krijg tijdens de colleges ook gewoon een beurt. Er vinden zelfs hele discussies online plaats. Fascinerend.”
De master heet digital currency en is een financiële master, waarin ons financiële stelsel centraal staat, met als specialisatie blockchain en digital currencies/Bitcoin. Taubert is deze gestart, omdat hij als adviseur/docent buitengewoon geïnteresseerd is in de wereld van digitalisering, blockchain, innovatie en cryptomunten.

Zitten we op dit moment in een soort tussenfase, tussen de oude en de nieuwe wereld in?

“Nee, dat vind ik niet. Zo’n zeventig tot tachtig procent van het geldverkeer is bij ons al digitaal. Twintig procent is nog maar cash. Nederland is vergevorderd in de digitalisering. Dat komt doordat wij veel vertrouwen hebben in ons betalingsverkeer en onze banken, waardoor de noodzaak voor alternatieven niet zo groot is. Ondanks dat zie je ook bij ons een grote opkomst van Apple-Pay en Google-Pay. In veel landen om ons heen, zoals Duitsland en Oostenrijk, wordt nog steeds veel cashgeld gebruikt. Het wantrouwen richting de banken is daar veel groter dan bij ons. Er is geen internationale uniforme definitie van geld, waardoor het ene land anders tegen (crypto-)valuta aankijkt dan het andere.”

Klopt het dat er meer dan duizend cryptomunten zijn?

“Dat zou kunnen. Op www.crypto-insiders.nl vind je allerlei blogs over cryptomunten. Veel mensen weten dat niet, maar de ontwikkeling van Bitcoin is al vanaf 1982 bezig. Bitcoin is niks meer of minder dan cash geld dat elektronisch is gemaakt. Alle eigenschappen van cash-geld gelden ook gewoon voor Bitcoin; de transactie is peer-to-peer (van persoon tot persoon), omdat er geen bank, tussenpersoon, overheid of wie dan ook meer tussen zit. Bitcoin is buitengewoon mobiel, probeer maar eens 10.000 euro cash in je portemonnee te doen! En Bitcoin is goedkoop, je betaalt voor het gebruik. Heel erg modern dus.”

Is de Bitcoin de belangrijkste cryptomunt?

“Bitcoin is de moeder van het nieuwe geld. Het is als betaalmiddel ontstaan, maar blijkt de vonk te zijn voor heel veel innovatie in de financiële wereld. Daarnaast is Ethereum een belangrijke naam om te onthouden. Dat is een platform voor het bouwen van gedecentraliseerde applicaties die gebruik maken van Smart-contracts. Vrijwel alle FinTech/RegTech/InsurTech innovaties vinden op dit platform plaats. Je kunt er een nieuw betaalmiddel mee creëren, maar ook een verzekeringsbedrijf opzetten, stroomvoorziening monitoren of een data-platform voor het voorspellen van onzekere uitkomsten. Er kan heel veel, daardoor zijn er ook zoveel verschillende munten. De laatste naam die handig is om te weten, is Ripple. Kenners kunnen hele bomen opzetten of dat nou wel of geen cryptomunt is, maar onthoud dat het een applicatie is voor het efficiënter maken van het internationale betalingsverkeer. Ik verwacht op dat terrein een enorme vlucht, want ons huidige internationale betalingsverkeer is heel ouderwets, duur en langzaam Als ik geld naar Amerika wil overmaken, duurt dat dagen. Niet zo gek dus dat partijen als de ECB, DNB, maar ook banken als ABN AMRO en ING kijken naar eigen oplossingen of eventueel zelfs een eigen munt. Een bank heeft er natuurlijk gewoon last van dat een overboeking vanuit een ander land drie dagen ‘onderweg’ is. Die toegevoegde waarde is er trouwens ook voor internationaal opererende verzekeraars. Iets simpels als een maandafsluiting wordt een stuk makkelijker als het geld meteen op de juiste rekening staat. De blockchaintechnologie dwingt af dat iedereen dezelfde taal spreekt en afspraken worden nagekomen.”

Hoe werkt dat dan?

“Het grote verschil tussen giraal geld en cryptomunten is dat jij in het laatste geval eigenaar bent. Er zit niemand tussen. Geen bank, overheid of wie dan ook. Zelfbeschikking, privacy en fraudebestendigheid zijn dé belangrijke eigenschappen die Bitcoin zijn waarde geeft. Je hebt cryptomunten dus helemaal zelf en dat betekent dat er een andere manier van waardeoverdracht plaatsvindt. Een bankrekening staat op naam, de bank beheert jouw saldo en gebruikt jouw geld om uit te zetten in leningen of investeringen, maar die zogenoemde account-based-transactions zijn weg bij cryptomunten. De overdracht vindt dan niet account-based, maar token-based plaats. En als jij de eigenaar bent van die token, kun jij daar vervolgens mee doen wat je wilt. Een van de voordelen is ook dat Bitcoin altijd blijft functioneren. Er zijn geen centrale servers die offline kunnen worden gehaald. Ook bij stroomuitval zijn er altijd wel nodes in het netwerk die daar geen last van hebben en dus gewoon door draaien.”

Veel voordelen, maar waarom loopt het dan geen storm? Angst voor het onbekende?

“Zeker, onbekend maakt onbemind. En eerlijk is eerlijk, cryptomunten vragen van ons om op een heel andere manier naar banken en je eigen bezit te kijken. Als jij nu je wachtwoord kwijt bent, bel je met je bank en krijg je een nieuwe. En als iemand probeert geld van jouw rekening over te boeken, krijg je een seintje van je bank. Bij cryptomunten ben je volledig zelf verantwoordelijk. Je bent je eigen bank, met alle plussen en minnen, en dat is even wennen. Als je je wachtwoord kwijt bent, is dat ronduit jammer voor je. Dat is ook de reden waarom veel mensen Bitcoins kwijtraken: weg is echt weg.”

Ik heb geen cryptomunten, loop ik nu hopeloos achter?

“Wees gerust, 98 procent heeft ze nog niet. Wij zijn niet gewend om zelf de touwtjes in handen te nemen, dus we moeten daar nog aan wennen. De cryptowereld is nog steeds heel erg jong en onvolwassen. Aan de andere kant vindt al 350 miljard euro van onze kapitalisatie in cryptomunten plaats, mede doordat mensen gelukszoekers zijn, het gebrek aan privacy bij een gewone bank hekelen of mooie innovaties ontwikkelen. Dat behoud van privacy blijft een eeuwig gevecht: ga je voor het gemak van GAFAM (Google, Apple, Facebook, Amazon en Microsoft) en kies je voor minder privacy of regel je liever alles zelf? Cryptomunten werken privacy bevorderend en dat is precies de reden waarom bijvoorbeeld de ECB nadenkt over een Central Bank Digital Currency. Ze snapt dat mensen behoefte hebben aan privacy en begrijpt ook de implicaties van een CBCD voor ons financiële stelsel.”

Heb jij cryptomunten?

“Uiteraard. Het zou raar zijn als ik ze niet had, maar uiteindelijk ben ik ook hierin terechtgekomen door het gewoon te gaan doen. Ervaring opdoen, spelen met kopen, verkopen, overdragen en in de techniek duiken. Met mijn huidige kennis had ik dat anders aangepakt, maar achteraf kijk-je-een-koe-altijd-in-de-kont.”

Is het voor een consument belangrijk om ze te hebben?

“Dat ligt eraan waar je woont. In India of Brazilië is een Bitcoin veel waardevaster dan de Indian rupee of de Braziliaanse real. Het probleem daar is echter wel: hoe kom je eraan? In ons land is het ook slim om ze te hebben, maar dan meer als hedge voor de toekomst. De ontwikkeling is niet meer te stoppen. Kijk naar Mark Zuckerberg die graag een eigen cryptomunt (Libra) op de markt wil brengen. Het wantrouwen is enorm, vooral bij de toezichthouders. Ik snap dat wel, want als Facebook een eigen munt krijgt en 1,6 miljard gebruikers in één klap overstappen, dan komt de financiële stabiliteit in gevaar. Die overstap gaat immers ten koste van de dollar en de euro, maar wellicht is het privacyvraagstuk hier nog belangrijker. Als de toezichthouders niet willen dat Facebook een betalingsinstituut wordt met zoveel macht, zullen ze met een antwoord moeten komen. Aan de andere kant zie je dat Facebook met de Libra de banken heeft wakker geschud. Ik durf wel te voorspellen dat de Chinese centrale bank, misschien zelfs dit jaar nog, als eerste met een CBDC cryptomunt komt, volledig gereguleerd door de Chinese overheid. En geloof mij, als er eenmaal één schaap over de dam is, volgen er meer.”

Wat is het belang voor verzekeraars?

“Er is een aantal belangrijke ontwikkelingen gaande. De eerste is dat er een nieuwe asset class aan het ontstaan is: de asset class van de tokens. Door de grote volatiliteit en lage liquiditeit is het nu nog onverstandig om te beleggen in deze nieuwe asset class, maar de eerste contouren dat dat wel eens kan gaan veranderen, zijn er al in Amerika. Dat zou betekenen dat verzekeraars, naast hun reguliere beleggingen, op termijn ook in tokens kunnen beleggen. Een meer dan aantrekkelijke ontwikkeling om in de gaten te houden. Daarnaast zorgt de blockchain voor (meer) transparantie, efficiency en fraudebestrijding die een verzekeraar kan gebruiken voor zijn interne bedrijfsvoering, maar bijvoorbeeld ook om een consortium platform te creëren ten gunste van de sector. Een goed voorbeeld is B3I waar diverse Nederlandse en internationale verzekeraars samenwerken om kosten te reduceren in de herverzekeringsketen. Ik denk dat verzekeraars, door gebruik te maken van blockchain, veel meer verantwoordelijkheden bij de consument kunnen leggen. Denk aan naamswijzigingen, verhuizingen, het aantal opgebouwde schadevrije jaren of de switch van je beleggingsprofiel. Zeker als er meer ‘verzekeringen op maat’ komen, zullen blockchain-applicaties heel waardevol blijken te zijn. Een klant kan dan zelf modules aan en uit klikken om ze (tijdelijk) wel of niet mee te verzekeren. Heel leerzaam en ik weet dat verzekeraars experimenteren, maar het gaat wel tergend langzaam.”

Verzekeraars moeten er wat mee?

“Lijkt me wel. Verzekeraars zijn nog steeds heel productgericht in plaats van mensgericht. Als ik op reis iets verlies, volgt er veel gesteggel of dat moet worden weggeboekt op mijn reis- of mijn inboedelverzekering. Een klant snapt daar niks van. En heeft er ook geen boodschap aan.”

Hoe komt het dat verzekeraars zo voorzichtig zijn?

“De verzekeringsbranche is veel zwaarder gereguleerd dan bijvoorbeeld de bankensector en ervaren de FinTech-druk nog niet die banken door PSD2, Bitcoin en GAFAM wel ervaren. Dat zorgt er al voor dat je geen speedboot bent die lekker wendbaar is, maar eerder een soort tanker. Bovendien zijn verzekeraars van nature risicomijdend en al niet heel innovatief. Ja, iedereen vindt het leuk om een Insurancelab te hebben of een Innovatiehub, maar dat lijkt meer voor de bühne. Wat is het laatste nieuwe, innovatieve product dat verzekeraars op de markt hebben gebracht?”

Moeten verzekeraars, net als DNB, een eigen cryptomunt hebben?

“Nee, dat is echt niet nodig. Wat DNB doet, is learning by doing. Verzekeraars moeten ook experimenteren en accepteren dat dingen fout kunnen gaan. Van de tien dingen die ze doen, mogen er best negen mislukken. Learn to fail. Dat is part of the game, maar die houding mis ik in de bedrijfstak. Ik was pas ‘op bezoek’ bij Lemonade. Het kostte me nog geen vijf minuten om erachter te komen wat ik kon verzekeren en hoeveel me dat zou kosten. Die persoonlijke benadering, transparantie en snelheid zijn geweldig. Lemonade is een IT-bedrijf dat verzekeringen verkoopt. De stelling is leuk en out-of-the-box (‘vergeet alles wat je weet over verzekeringen’) en de persoonlijke benadering spreekt aan. Als verzekeraars geen IT-bedrijven worden die verzekeringen verkopen, redden ze het niet. Want wat iedereen vreesde, is uiteindelijk toch gebeurd: Google en Deutsche Bank gaan samen bankdiensten inrichten en zich dus richten op betaalverkeer. Als ik ABN AMRO was, zou ik daar heel zenuwachtig van worden. Bovendien, wanneer gebeurt hetzelfde met een grote verzekeraar?”

De meningen zijn flink verdeeld: de een vindt cryptomunten geweldig, terwijl een ander meent dat ze criminelen in de kaart spelen. Wat vind jij?

“Cryptomunten zijn vanuit innovatief perspectief geweldig, maar als je veel zwart geld in omloop hebt [en dat hebben wij met zo’n 63 miljard euro in Nederland], dan is wetgeving nodig om witwassen te voorkomen. De vraag is alleen hoe ver je wilt gaan in het beperken van de privacy van mensen en de handelsbevoegdheid van bedrijven om die paar procent (zes procent van GDP) zwart geld naar ?% te brengen? Dat is de eeuwige discussie tussen privacy en veiligheid, maar ik vind dat de balans nu begint door te slaan. De huidige AMLD5-wetgeving is veel te streng. De wet kent geen proportionaliteit en schiet daarom zijn doel volledig voorbij. Er zijn veel innovatieve bedrijven die in Nederland stoppen, omdat ze het toezicht van DNB niet trekken, terwijl de impact of het werkt niet wordt gemeten.”

Wat moet er volgens jou gebeuren om het tij te keren?

“We moeten de angst loslaten voor de vernieuwing en daarnaast zorgen voor een toename van de volwassenheid van applicaties en programmatuur. Zeker als het gaat om gebruiksgemak en stabiliteit. Belangrijk is dat mensen elkaar gaan vinden, zowel in begrip als in internationale wet- en regelgeving. Die laatste is nog heel erg divers, zelfs binnen de EU. Een goed initiatief is de Global Digital Finance, een groep instellingen en bedrijven die uniformiteit in best practices deelt op gebied van blockchain en crypto-assets. De ING is onlangs toegetreden tot deze groep.”

Jij vindt niet dat cryptomunten een aanzuigende werking op criminaliteit hebben?

“Nee. Dat was wel zo, maar wordt steeds minder. Vergeet niet dat criminelen veel innovatiever zijn dan wij. Zij zoeken constant naar mogelijkheden en hebben de waarde van cryptomunten al snel ontdekt. Nu is dat niet meer opportuun, want criminelen zijn al lang weer verder. En natuurlijk zitten er risico’s aan Bitcoin-bezit, omdat je je eigen bank bent, maar in Nederland valt het financiële risico voor consumenten erg mee. Volgens de AFM zijn er 480.000 mensen die crypto bezitten en 69 procent daarvan heeft voor minder dan 1.000 euro geïnvesteerd. (onderzoek AFM okt 2018).” 

Dit voorjaar is er een wet (AMLD5) aangenomen die regelt dat aanbieders onder het integriteitstoezicht van DNB vallen. Is dat genoeg?

“DNB is simpelweg de uitvoerder van de wet die het ministerie maakt. En dat ministerie snapt het niet. Ze hebben veel te weinig oog voor de toegevoegde waarde van cryptomunten, reguleren veel te lokaal en missen de menselijke maat. Dat zie je ook in de praktijk bij de invoering van AMLD5. Dat ING is toegetreden tot het GDF, om tot een soort ISO-certificaat voor crypto-assets te komen, zie ik als een heel positief signaal. Maar het feit dat een bank lid wordt van zo’n platform zegt genoeg, toch? De markt wordt klaargestoomd en de wetgever wordt rechts ingehaald.”

(Fotografie: Ivar Pel)