De mededeling kwam voor veel mensen als een donderslag bij heldere hemel. Na 28 jaar verlaat Leo De Boer het Verbond. Hij was vanaf 1 januari 2005 directeur en precies veertien jaar later start hij aan een nieuw avontuur, bij VNO-NCW. Acht mensen (dochter Esmee, vakvriend Jos, stakeholders Thijs en Enno, bestuurders Freek en Sjoerd, en collega's Carolien en Richard) zetten Leo neer als “een energieke duizendpoot”.
Tien jaar geleden schreef zijn toen 16-jarige dochter Esmee een hilarisch reisverslag voor het personeelsblad van het Verbond. Passages als “Nadat mijn vader twee keer was gezakt voor zijn caravan-rijexamen, gingen we dan toch op weg met onze sleurhut” konden kennelijk de goedkeuring van Leo wegdragen. Het werpt op zijn minst de vraag op of Leo over een brede rug beschikt? “Dat vind ik wel”, reageert de nu 26-jarige Esmee. “Hij heeft toen geen letter gewijzigd in dat stuk. Mijn vader heeft vooral veel zelfspot. Hij kan veel hebben, maar dat moet ook wel hè, met drie vrouwen thuis.”
Zelfspot
Esmee roemt die zelfspot, maar noemt hem aan de andere kant “niet bepaald handig”. “Zijn motto is: je kunt altijd alles fixen met ducktape en ijzerdraad. Ik ben pas verhuisd en in de familie zingt wel rond dat je niet moet gaan hangen aan de dingen die hij heeft opgehangen.” Toch lijkt Leo wel handig. In die bewuste vakantie in de Provence duurde het volgens Esmee namelijk een hele middag en avond voordat de tent stond. In haar reisverslag schreef ze dat “de buizen tegen de caravan zijn aangeklapt en mijn moeder bijna door één buis was onthoofd. Maar: ’s avonds stond ie. Later hebben we op iedere buis stickers geplakt die overeenkomen met de plattegrond. Een idee van mijn vader, natuurlijk…” Ze moet hard lachen bij de herinnering: “Dat die stickers überhaupt nodig waren, zegt genoeg toch?”
Wuivend riet
Over de vraag wat zijn beste karaktereigenschap is, hoeft Esmee geen seconde na te denken: zijn humor. “Wij noemen dat boerenhumor. Dat zit heel erg aan mijn vaderskant. Zijn twee broers hebben dat ook. Het neigt naar zelfspot en is ook hard. Ze maken grappen over anderen en tja, mijn moeder is eerlijk gezegd wel vaak de pineut hoor. Hij zegt bijvoorbeeld thuis altijd dat hij ‘wuivend riet’ is, omdat hij altijd met ons meebeweegt. Hij maakt er ook gebaren bij en zegt dan: ‘ik ben wuivend riet, maar je moeder ziet het niet’.”
De humor kwam ook om de hoek kijken toen Esmee in de pubertijd kwam. “Mijn vader heeft toen een t-shirt laten bedrukken met mijn meest gebruikte zin: Ik doe toch wat ik wil. Mijn zusje kreeg op haar 15e een eigen exemplaar, waarop hij had laten drukken: Praat maar even niet met me. Ik vind dat wel humor.”
Streng was haar vader nooit, behalve met school. “Mijn zusje en ik hoefden niet met slechte cijfers thuis te komen. We moesten echt wel aan de bak. Wij waren allebei geen licht met wiskunde en mijn vader heeft avond aan avond met ons gezeten om het uit te leggen. Maar, daar eist hij dan ook wel de credits voor. Toen ik slaagde voor de HAVO zei hij: ‘die hebben we samen gehaald’.”
Workaholic
Esmee weet ‘redelijk goed’ wat haar vader doet. “Hoewel hij vooral over de leuke dingen bij het Verbond vertelt. Toen Máxima pas het nieuwe kantoor (her)opende, kregen wij de foto’s in de familie-app te zien.” Ze ziet haar vader, ondanks zijn lange werkdagen, niet als een workaholic. “Dat vind ik zo’n negatief beeld. Mijn vader vindt werken leuk. Hij heeft er ook geen stress van. Zo ziet hij er in ieder geval niet uit als hij in het weekend thuis wat doorneemt.”
Welke les Leo van huis uit heeft meegekregen, weet Esmee niet zo goed. “Ik denk zelfredzaamheid. Toen hij nog klein was, ging hij al boodschappen doen. En op zijn zesde ging hij, samen met zijn broertje, op pad voor stripboeken. Hij heeft twee broers, Harold en Sander. Met drie jongens in huis, was het vaak vechten, vooral met Harold. Sander is het kleine broertje. Ze zijn alle drie heel zelfstandig, maar mijn vader is als enige naar de universiteit gegaan. Zijn vader werkte in een timmerfabriek in Huizen en was een bekende in het dorp. Helaas is hij vorig jaar overleden. Mijn oma komt van Texel en is een blije kletskous. Zij is echt nooit negatief.”
Tot slot, die caravan, is die er nog? “Nee joh. Mijn ouders zijn gek. Ze hebben steeds een ander project. Dan is het een huis en dan weer een boot of een caravan. Het wordt gekocht en weer verkocht. Nu zitten ze in de fase van verre reizen. Vorig jaar zijn ze met mij en mijn vriend naar Zuid-Afrika geweest en is de twijfel weer toegeslagen. Gaan we weer voor een verre reis of moeten we een nieuwe caravan kopen? Zo blijven ze lekker bezig, samen.”
Mijn vader heeft veel zelfspot. Hij kan veel hebben.
"Leo heeft vaak gelijk"
Het is 2008. Lehman Brothers valt om. De kredietcrisis begint. In die periode maakt Sjoerd Laarberg voor het eerst kennis met Leo. “Leo is sterk in tijden van crises. Hij is prima in staat om, ook in crisissituaties, helder te blijven nadenken. Leo heeft vaak gelijk.”
Sjoerd typeert de crisis als een ‘defining moment’. “Niet alleen voor ons als verzekeraars, maar ook voor het Verbond. Alle heilige huisjes stortten in en alles wat daarvoor onmogelijk leek, gebeurde. Banken en een paar verzekeraars kregen staatssteun en uiteraard heeft dat zijn impact gehad op (de directie van) het Verbond. Onze branche was in beweging, bezig met van alles en nog wat, waaronder de digitalisering. Maar toen even niet. In totaal zijn er 68.000 mensen uit de sector weg. Alles dat gewoon was, was ineens anders. Onze bedrijfstak leek altijd wat saai. Nou, toen niet meer.”
Visie
In al dat geweld is Leo steeds helder blijven nadenken, vindt Sjoerd. “Leo is een goede bouwer. Zijn voorspellingen komen vaak uit en bovendien heeft hij altijd een duidelijke meningen visie. Ook als hij er geen vrienden mee maakt, houdt Leo voet bij stuk. Hij weet inmiddels wel hoe de hazen lopen en is in staat om consumentenwensen te vertalen naar onze branche. Binnen het Verbond hebben wij ‘vaders van gedachten en ideeën’ nodig die zeker in tijden van crises naar het belang van de vereniging kijken.”
Kikkers
Volgens Sjoerd bestaat het Verbond simpelweg uit heel veel kikkers die allemaal in de kruiwagen moeten blijven. “Maar weet je wat het bijzondere is van die kikkers? Ze hebben allemaal een ander kleurtje en ze zien er allemaal anders uit. Sommigen zijn dik, heel dik, maar er zijn ook lieve, kleine kikkers. En ze bewegen stuk voor stuk anders. Er zijn kikkers die stil in het midden blijven zitten, maar ook kikkers die telkens over het randje gluren of er zelfs overheen springen. Leo is de hoeder die de kikkers bij elkaar houdt en ervoor zorgt dat er niemand – bewust of onbewust – uit de kruiwagen valt. Dat is niet altijd even makkelijk.”
Delen
Sjoerd geeft het voorbeeld van innovatie. “In iedere vereniging zijn voorlopers, meelopers en ‘achter’-lopers te vinden. Grote organisaties kunnen natuurlijk prima zelf op innovatieve ontwikkelingen inspelen, maar dan is Leo er als de kippen bij om te wijzen op de kleine(re) leden die meer hulp van de vereniging nodig hebben. Leo zorgt ervoor dat de kennis en informatie wordt gedeeld. Dat is de toegevoegde waarde van een vereniging als het Verbond.”
Leo als een verbinder? “Zeker, maar vergis je niet, je kunt ook ruzie met hem krijgen. Ik heb hem geregeld met een rode kop gezien. Dat gebeurde eigenlijk vooral als er een besluit was genomen waarna een van de kikkers alsnog uit de kruiwagen sprong. Dan ontploft Leo, vooral innerlijk. Hij is en blijft een nette bestuurder. Leo is op zo’n moment ook niet zozeer boos, maar reageert uit pure teleurstelling.”
Samenwerken
Tot slot typeert Sjoerd Leo als een doordouwer. “Hij snapt dat je heel veel informatie moet verstrekken om iedereen mee te krijgen. En laten we wel wezen, het werkt meestal gewoon veel beter als je het samen doet.”
Als voorbeeld van dat laatste noemt Sjoerd het Data Competence Center, waarvan hij Leo de drijvende kracht noemt. “Leo had jaren geleden al door hoe belangrijk data voor ons als branche zouden worden. In de toekomst gaat het om data. Leo heeft ons ook op dat punt geleerd dat we samen moeten optrekken. Groot, klein, dik, dun: als je één vereniging bent, sta je sterker.”
Leo is de hoeder die de kikkers bij elkaar houdt.
“Leo maakt er nooit een wedstrijd van”
Het allereerste moment dat hij oog in oog met Leo kwam te staan, staat hem nog helder voor de geest. “Het was een één-op-één overleg met mijn voorganger. Daar zat ik voor het eerst bij. Het onderwerp weet ik niet meer, maar ik kreeg wel van tevoren mee dat Leo veel weet en ik veel van hem kan leren.”
Enno Wiertsema is sinds vier jaar directeur bij Adfiz en heeft veel met Leo te maken gehad. “Wij hadden één keer per kwartaal structureel overleg. Daarnaast overlegden we één keer per kwartaal met de VNAB erbij en kwam ik Leo in allerlei gremia tegen.”
Wat was je eerste indruk van Leo?
“Dat hij een waanzinnige dossierkennis heeft. Zowel op de inhoud als op het proces van de lobby en van verenigingsmanagement weet Leo veel.”
Dus je staat bij voorbaat al met 1-0 achter?
“Nee, dat niet. Hij heeft mij in ieder geval nooit dat gevoel gegeven. Leo maakt er nooit een wedstrijd van.”
Op welke dossiers werkte je met hem samen?
“Op alle dossiers die met schade en distributie te maken hebben, maar ook dossiers waarbij de AFM om de hoek kwam kijken. En we hebben samen gewerkt aan het refertemodel samenwerkingsovereenkomst.”
Hoe verliep die samenwerking?
“In ons vak is het belangrijk dat je de inhoud kunt scheiden van het proces. Je kunt het totaal oneens zijn, maar dan nog moet je afspraken kunnen maken. Leo kan dat. We hebben elkaar altijd goed op de hoogte gehouden en in een constructieve sfeer kunnen samenwerken. Het Verbond en Adfiz hebben een haat-liefde verhouding.”
Wat bedoel je daarmee?
“Dat er dossiers zijn, zoals het refertemodel voor samenwerkingsovereenkomsten, waarop we compleet kunnen samenwerken en ook in de lobby samen kunnen optrekken, terwijl we op andere dossiers lijnrecht tegenover elkaar staan. Dat is ook niet erg. Er staat, laten we zeggen, wel eens wat spanning op de lijn tussen Verbond en Adfiz. Dat is van alle tijden en zal ook altijd zo blijven.”
Wat typeert Leo het meest?
“Dat is voor mij de combinatie van een waanzinnige, inhoudelijke kennis en het opereren op een mensgerichte manier. Leo blijft altijd keurig en vriendelijk.”
Nooit boos gezien?
“Nee, nooit. Heel licht geïrriteerd misschien, maar hij blijft altijd rustig. Ik heb in een hoop dossiers lijnrecht tegenover Leo gestaan en geloof niet dat hij blufpoker speelt. Daar is hij veel te slim voor.”
Over eerlijk gesproken: hoe transparant is Leo eigenlijk zelf?
“Zo transparant als het dossier en de relatie vraagt, zou ik zeggen. Als het nodig is om meer informatie prijs te geven, doet hij dat. En als het nodig is om zijn mond te houden, doet hij dat ook. Met een glimlach mag je dat best geslepen noemen, maar daar zit absoluut geen negatieve associatie bij. Integendeel. Leo is meer een vleier dan een vechter.”
Heb je wel eens met hem gelachen?
“Absoluut, altijd eigenlijk wel. Ik heb nooit een vergadering gehad waarin niks te lachen viel. Als wij met een voorstel kwamen, waarvan Leo bij voorbaat al dacht dat het het nooit zou halen, zei hij heel droog: ‘Hier verwennen we de verzekeraars niet mee’. Zelfs als we lijnrecht tegenover stonden, bleef Leo gewoon Leo. Dat is zijn kracht. Hij beschikt over de nodige dosis humor.”
Leo is meer een vleier dan een vechter.
“Ik ben fan van Leo”
Hij was voorzitter van het sectorbestuur Schade van oktober 2007 tot en met juni 2015. Daarnaast was hij in diezelfde periode lid van het Verbondsbestuur. Freek Wansink kent Leo goed, maar deelt “veel meer” met hem dan alleen schade-onderwerpen. “Verzekeraars Vernieuwen, UFR, overstroming, assurantiebelasting, regres. Leo is echt van alle markten thuis.”
Freek Wansink is geen man die een blad voor de mond neemt. Hij draagt het hart op de tong en verliest wel eens zijn geduld. “Leo niet. Ik heb vergaderingen bijgewoond waarbij ik echt ongeduldig, of zelfs ronduit pissig werd, maar Leo is een slimme vernieuwer. Hij wil graag dingen veranderen en snapt dat dat in een vereniging eeuwen kan duren. Hij is een realist en bezit de gave om niet ongeduldig te worden.”
 |
Assurantiebelasting
Een van die keren waarin Freek wel en Leo niet zijn geduld verloor, was bij het dossier Assurantiebelasting. “De eerste keer betrof het een beperkte verhoging van die belasting, maar was het intern een enorm gedoe. We hebben behoorlijk moeten sjorren aan de sector”, herinnert Freek zich. “Veel verzekeraars hadden naar eigen zeggen jaren nodig om het te implementeren, maar de politiek gaf ons enkele maanden. Toen bleek dat er geen uitstel kwam, had iedereen het wonderlijk genoeg ineens wel voor elkaar.”
De tweede keer was heftiger en ging het om een verhoging naar 21 procent. “Ik las pas nog een vilein stukje van Jan Driessen, die een politicus ten tonele voerde die het maar niet snapte dat verzekeraars het op dat dossier zo hebben laten lopen. Je reinste geschiedvervalsing. We hebben – onder aanvoering van Leo – hard gestreden, veel gesprekken met Kamerleden en op het ministerie gevoerd, maar het was van begin af aan een totale mission impossible.”
Volgens Freek was het niet de eerste en niet de laatste keer dat Leo als ‘buitenstaander’ de strijd aanvoerde. “Op zich was het niet onlogisch dat verzekeraars tussen 2008 en 2012 vooral druk met zichzelf waren. Leo was de constante factor. Hij heeft altijd de lastige dossiers op de agenda weten te houden. Met het distributiedossier heeft hij niet overal vrienden gemaakt. Het bekendste onderwerp is uiteraard provisie, maar wat dacht je van contractstermijnen en de geïnformeerde verlenging?”
NHT
“Leo is reteslim, maar doet zich vaak onschuldiger en onwetender voor dan dat hij is. Hij is ook bescheiden. Dan zei hij in vergaderingen van het sectorbestuur: ‘Jullie weten dat natuurlijk beter dan ik, maar …’ en dan kwam hij me toch met een paar opmerkingen waarmee hij compleet tot de kern doordrong. Geweldig!”
Volgens Freek gaat Leo niet alleen voorop in de strijd, maar is hij ook een ‘bijter’. “Wij vergaderden ieder jaar over de contractverlenging van de NHT (De Nederlandse Herverzekeringsmaatschappij voor Terrorisme). Leo was heel zuinig namens verzekeraars en zat er letterlijk bovenop om ervoor te zorgen dat wij niet te veel herverzekeringspremie en makelaarscommissie zouden betalen. Jaar in jaar uit zette hij daar als een terriër zijn tanden in.”
Solvency
In zijn lange Verbondscarrière heeft hij vaak de kastanjes voor de bedrijfstak uit het vuur gesleept, vindt Freek. “Leo is geen haantje de voorste, maar kent zijn zaakjes wel. Hij is ook nooit bang geweest om voor een volle zaal met tussenpersonen te gaan staan en zijn standpunten duidelijk te maken. Ik ben een fan van Leo, maar dat hoor je waarschijnlijk wel.”
De meeste indruk heeft Leo gemaakt op het distributiedossier (“ondanks alle bagger die hij over zich heen kreeg, bleef hij fier overeind”) en in de financiële crisis met vrijwel parallel daaraan het Solvency II-traject. “De wereld werd ineens verrast met nieuwe termen als Subprime-hypotheken, Ultimate Forward Rate, LACDT en spreads tegen een achtergrond van alsmaar schuivende panelen. Leo maakte zich dat als non-financial in no time eigen en was van begin af aan een gesprekspartner voor DNB en Financiën. Indrukwekkend.”
Overstroming
Tot slot prijst Freek de vernieuwende blik van Leo. “Hij heeft de permanente drang om dingen simpeler te maken, efficiënter. Zo zette hij steeds weer het onderwerp regres op de agenda, maar ook onderwerpen als de directe verzekering en een afdoende oplossing voor het verzekeren van het overstromingsrisico. Leo heeft constant geroepen dat er een wettelijke verplichting voor zo’n verzekering moet komen, net zoals in Frankrijk. Je bent gek, riep iedereen, dat lukt nooit. Maar het komt steeds terug hè en niet omdat het nu allemaal goed is geregeld. Zo is het ook volstrekt duidelijk dat de directe verzekering het leven van onze klanten een stuk gelukkiger zou maken, maar daar is voorlopig - vrees ik - ook nog weinig voortang te bespeuren. You win some en you lose some. That’s all in the game. Leo snapt dat.”
Leo is een slimme vernieuwer.
“Leo is altijd bereikbaar”
Hij heeft zo’n tien jaar met Leo samengewerkt, tot volle tevredenheid. “Leo is betrouwbaar, vriendelijk en redelijk. Hij probeert zich echt in de ander te verdiepen en dat is prettig voor een gesprekspartner.”
Thijs van Woerden is sinds het najaar van 2012 divisiedirecteur Toezicht verzekeraars bij DNB. Daarvoor was hij als afdelingshoofd ook al belast met het toezichtbeleid op verzekeraars. “Vandaar die tien jaar. Leo was in al die jaren contactpersoon vanuit het Verbond. Het was een mooie tijd. We hebben met elkaar Solvency II in de steigers gezet.”
Dat was niet de makkelijkste periode?
“Het was een intensief traject, maar iedereen vond en vindt het Solvency II-traject nodig en goed. Dat je het vervolgens niet over ieder detail eens bent, hoort erbij. Maar het ging met Leo altijd over feiten. Er was bereidheid om naar elkaar te luisteren. Ik durf wel te beweren dat Leo er persoonlijk aan heeft bijgedragen dat de samenwerking tussen DNB en verzekeraars beter is geworden.”
Wat deed Leo dan?
“Leo was altijd constructief en bereikbaar. Natuurlijk moesten we allebei wennen aan het nieuwe toezicht. Hij probeerde vaak een situatie te de-escaleren. Hij haalde dan met andere woorden de angel eruit, zodat de discussie verder op inhoud kon worden gevoerd.”
Dat deed hij slim?
“Zeker, maar ondertussen zegt Leo wel wat hij vindt hoor. Hij heeft een doel, wijkt daar niet vanaf, maar luistert intussen wel naar wat de ander te zeggen heeft. Dat is een prettige eigenschap die niet iedereen heeft.”
Heb je Leo wel eens boos gezien?
“Niet echt boos, wel oprecht geïrriteerd. Maar zelfs dan verstaat hij de kunst om vriendelijk en aardig te blijven.”
Heeft u een concreet voorbeeld?
“Heb ik wel, maar die houd ik voor me. Wij hebben pittige en ingewikkelde discussies gehad, waarbij er echter altijd de wil was om elkaar zo goed mogelijk te informeren en eruit te komen. Een enkele keer leidde dat tot zichtbare irritatie, maar daar draait Leo dan ook niet omheen. Leo is recht voor zijn raap. What you see is what you get.”
Is Leo zo transparant?
“Ja, heel transparant. Hij zegt het eerlijk als iets heel belangrijk is voor (een deel van) zijn achterban. Ook dat is prettig, want het is duidelijk.”
Wat typeert Leo het meest?
“Leo is altijd opbouwend en constructief. Elk gesprek weer wil hij een manier vinden om tot een oplossing te komen.”
Oplossingsgericht dus?
“Je kunt in moeilijke discussies - en geloof me die zijn er genoeg geweest - elkaar opbellen, zeggen ‘wij zijn hier als Verbond heel verdrietig over’ en boos ophangen. Of je kunt doen wat Leo doet. Zeggen dat je ergens heel verdrietig over bent, maar intussen ook de bereidheid tonen tot dialoog. Wat gaan we hieraan doen? Wat kunnen we hiermee? Leo is heel benaderbaar.”
Wat bedoel je met benaderbaar?
“Als je Leo belt, neemt hij meteen op. Leo is altijd bereikbaar. Ik denk dat wij elkaar in de loop der jaren op de gekste plekken te woord hebben gestaan. In het buitenland, in de auto, sportend, wandelend in het park. Wij wonen niet zo ver bij elkaar vandaan en komen elkaar ook wel eens ‘in het wild’ tegen. Het is wel eens gebeurd dat Leo aan het wandelen was met zijn vrouw en ik – hardlopend en ongeschoren – voorbijkwam. Dat is echt even schrikken, omdat je elkaar in zo’n andere setting nauwelijks herkent. Zo zonder pak.”
“Ik ben heel positief over Leo en gun hem het allerbeste in zijn volgende stap. Het Verbond wens ik veel wijsheid toe. Hij heeft zo lang zoveel voor de sector en het Verbond betekend, dat het niet makkelijk zal zijn om zonder Leo door te gaan!”
Leo is recht voor zijn raap.
“Ik heb ’m nooit boos gezien”
Ze delen hun liefde voor de vereniging en hebben elkaar ook daar gevonden. “Soms tref je mensen die je zo triggeren dat je er zelf beter van wordt. Leo is zo iemand voor mij. Het klikt. Inmiddels zijn we vrienden.” Jos Wesselink heeft Leo leren kennen toen Leo voorzitter werd van de VPN.
Het zal rond 2005, 2006 zijn geweest, schat Jos, dat Leo in het bestuur van de VPN (Vereniging Professionals Nederland) kwam. Op uitnodiging van Wim Ruijgrok en meteen als voorzitter. “Hij wilde dat liever niet alleen doen en dus zijn we het samen gaan doen. Leo werd voorzitter, ik vicevoorzitter.”
Veel lol
De klik is er meteen. Leo en Jos stimuleren én snappen elkaar. De twee mannen hebben ook veel lol. “De rode draad is dat wij allebei erg gemotiveerd zijn voor het vak Verenigingsmanagement. We willen onszelf graag ontwikkelen. En het moet natuurlijk ook leuk zijn. Dat was het bij de VPN. Ik heb Leo nooit boos gezien. Hij is altijd opgewekt en beschikt over de nodige humor. We hebben veel lol gehad.”
Maar? “De VPN was een vrijwilligersorganisatie. Er kwam veel op ons en de andere bestuursleden neer. We stopten er allemaal veel vrije tijd in. Toen Leo na een jaar of vijf aangaf dat hij wilde stoppen, deed ik hetzelfde.”
Verenigingsmanager
Jos herkent Leo wel in de typering ‘energieke duizendpoot’. “Leo heeft veel energie. Het zijn zware banen waar hij voor kiest. Dat kun je alleen managen als je veel energie hebt. Er zijn ook duizendpoten die veel doen en niks afmaken, maar zo’n duizendpoot is Leo niet.”
In 2007 bedenkt Leo dat het misschien wel handig zou zijn om een competentieprofiel te maken voor een verenigingsmanager. “Het managen van een vereniging vergt een totaal andere manier van managen dan een bedrijf. Je hebt met meervoudige belangen te maken, ook van leden, die soms tegengesteld kunnen zijn. Dat maakt het lastig, want daarnaast heb je ook nog met je eigen medewerkers en de buitenwereld te maken”, weet Jos.
Als belangrijkste competenties komt het VPN-bestuur tot:
1. Gevoel voor maatschappelijke en bestuurlijke context
2. Beleidsmatig denken en handelen
3. Leiding geven aan een samenwerkingsverband
Leo scoort hoog in dat profiel. “Hij geniet dus niet voor niets hoog aanzien in de verenigingswereld”, meent Jos.
Boek
Samen met Leo schreef Jos een paar jaar geleden een boek: De vereniging de baas. Jos glimlacht al als hij er maar aan denkt. “Ik heb met mijn vrouw twee kinderen en met Leo één. Zo voelt dat echt.”
Het was ook dit keer Leo die al een tijdje met het idee rondliep om een boek te schrijven, maar hij wilde het liever niet alleen doen. Dus vroeg hij Jos: hoe zou jij het vinden om het samen te doen? Jos: “Dat viel bij mij wel in goede aarde. We wilden graag een praktijkboek maken, met praktische tips. Dat was er nog niet. Het is best een worsteling geweest, maar Leo en ik kunnen lekker pingpongen samen. We denken hetzelfde.”
Ze hebben het boek echt samen gemaakt. “Misschien deed de één soms iets meer zus en de ander meer zo, maar per saldo is het over en weer stimuleren geweest. Kletsen, schrijven, herschrijven, nog eens doorlezen, kletsen, schrijven, schrappen.”
Het lastigste aan het boek bleek het “trekken van grenzen”, vindt Jos. “Dat is moeilijk, want het vak is zo breed. Uiteindelijk zijn we gekomen tot korte verhaaltjes over de verenigingsmanager Janssen, die van alles meemaakt. Als iemand roept dat hij wat mist in het boek, zeggen wij altijd: “nee hoor, dat heeft Janssen gewoon nooit meegemaakt.”
Leo is integer. De basis voor vriendschap is en blijft toch vertrouwen.
“Leo vindt alles leuk”
Richard Weurding weet het nog precies: het moment waarop Leo vertelde dat hij een andere baan heeft. “Ik kan er nu om lachen, maar toen niet. Leo heeft bijna dertig jaar bij het Verbond gewerkt, met veel plezier. Dat levert mixed feelings op. Bij hem, maar ook bij mij.”
Richard, die ruim zestien jaar Leo’s collega in de directie is geweest, wist dat de procedure liep. “Leo hield mij op de hoogte. Wij zijn als directie heel open naar elkaar. Toen hij op een dag in september mijn kamer opliep met de boodschap: ik moet je wat vertellen, moest ik even slikken.” Voor Carolien Hielkema (14 jaar lang zijn secretaresse) kwam de nieuwe stap in de carrière van Leo wel onverwacht. “Deze had ik niet zien aankomen.”
Veel tegelijk
Als secretaresse van Leo moet je over een aantal skills beschikken, weet Carolien uit ervaring, maar boven alles moet je flexibel zijn. “Leo is vaak met veel dingen tegelijk bezig en heeft veel interesses. Als hij in de auto zit, op weg naar huis, en ik ben nog op kantoor, dan belt hij gerust vijf keer achter elkaar. Hij krijgt dan onderweg allerlei ideeën en wil die het liefste meteen kwijt. Hij kan overigens ook na het weekend in vijf minuten tijd werk genereren voor een hele week. Dan heeft het flink ‘geborreld’ in zijn hoofd in het weekend.”
Antenne voor de leden
Ook Richard noemt Leo een veelzijdige collega. “Hij is een volhouder, standvastig, heeft een behoorlijke drive, is vastberaden en een bijter. Leo is natuurlijk jong bij het Verbond begonnen en heeft de ontwikkeling van het Verbond helemaal meegemaakt. Dat drijft hem ook. Hij zet zijn tanden ergens in en wil per se het beste naar boven zien te halen. Ook als het fundamenteel anders moet, gaat hij ervoor. In volle overtuiging. Leo heeft een grote maatschappelijke drive. Hij kan sterk focussen op het einddoel. Leo denkt in scenario’s en volgt het pad. Hij is resultaatgericht en heeft een antenne voor (kleine) leden. Leo is een echte verenigingsman. De stap die hij gaat maken (directeur Verenigingszaken), is dan ook een heel logische. Ik denk dat het hem past als een maatpak.”
Energieke duizendpoot
Carolien voegt eraan toe dat Leo naast zijn vele interesses ook veel energie heeft. “Hij staat bekend om zijn liefde voor verenigingsmanagement, maar hij doet veel meer. Denk alleen maar aan het provisieverbod, of aan innovatie, maar ook aan het coachen en begeleiden van collega’s. Eigenlijk vindt Leo alles leuk.”
Leo heeft ook het nodige gemeen met zijn secretaresse. “We zijn allebei van het type ‘niet lullen, maar poetsen’. En we zijn zelden chagrijnig. Leo heeft een opgeruimd karakter en is lekker down to earth. Dan zegt hij ineens: “Bij mij thuis staat ook gewoon Hart van Nederland aan hoor”. En hij heeft, net als ik, een hekel aan oppotten en oude koeien uit de sloot halen.”
De andere kant van de medaille is dat Leo veeleisend is. “Hij vraagt veel van je”, zegt Carolien. “Van waar kan ik parkeren en weet jij iets leuks om te lunchen tot het omdoen van een strik bij zijn smoking.” Leo leunt met andere woorden erg op zijn secretaresse, “maar misschien heb ik dat stiekem zelf wel een beetje gecreëerd”, besluit Carolien, die haar opvolgster bij VNO-NCW met een knipoog “veel succes” wenst.
Woekerpolissen
Over de lastigste klus die de directie van het Verbond heeft moeten klaren, hoeft Richard niet lang na te denken. “Om na de woekerpolisaffaire de markt het inzicht te geven dat het anders moest, was niet makkelijk. Wij waren ervan overtuigd dat het roer om moest. En hoewel wij eerlijk gezegd wel even op een dood spoor zaten, is het roer ook omgegaan. Dat was lastig, maar het is wel gelukt. En daar zijn we best trots op.”
Wat hij het meeste gaat missen? “De persoon, uiteraard. Wij zijn met zijn drieën (Harold Herbert, Leo en ik) altijd heel open geweest in de directie. Na bijna dertig jaar ben je natuurlijk ook meer dan collega’s. Ik heb het nooit verteld, maar als wij samen ergens heen gingen, was Leo soms de bad guy en ik de good guy. Dat ga ik missen. Samen sta je sterk. Er verdwijnen vanaf 1 januari wel wat pk’s uit onze motor hoor.”
Het laatste woord …
Het (bestuur van het) Verbond van Verzekeraars is Leo veel dank verschuldigd. Leo heeft zich in bijna dertig jaar tijd ontwikkeld tot een veelzijdig directeur. Want of het nou gaat over de technologische vooruitgang, privacy of distributie, Leo is van alle markten thuis.
Het voert wat ver om alle successen en hoogtepunten van die 28 jaar dienstverband hier nog een keer te vieren, maar eentje wil ik er toch wel uit lichten: het doorvoeren van het provisieverbod bij complexe producten. Het was Leo’s overtuiging dat de klant aan het stuur moest komen en mede dankzij zijn standvastigheid is dat ook gebeurd. Transparantie van de sector ten behoeve van de consument verder bevorderen, dat vindt hij cruciaal.
Het is niet makkelijk om in een vereniging, waarin niet alle leden altijd hetzelfde leuk vinden, je rug recht te houden. Leo kon dat als geen ander en ik spreek ook graag namens de andere bestuursleden van het Verbondsbestuur als ik hem uit de grond van mijn hart wil bedanken voor zijn tomeloze inzet voor de verzekeringssector in Nederland.
Het zal duidelijk zijn dat wij je zullen missen en wij vertrouwen erop dat je ook in de toekomst bij VNO-NCW zult blijven werken aan de positieve ontwikkeling van de verzekeringsbranche.
Leo, het ga je goed!
Namens het bestuur,
Willem van Duin
De diverse bijdragen in deze speciale longread verschijnen op persoonlijke titel!
Was dit nuttig?