Stap je uit grijs of blijf je erin om (via engagement) invloed uit te oefenen? Het is een belangrijke en veel gestelde vraag na de publicatie van het IPCC-rapport. En nu dus ook een vraag die Femke de Vries tijdens de vijfde Klimaatwerkconferentie van het Klimaatakkoord hardop stelde aan de vijf brancheorganisaties.

Bart van den Hurk, een van de hoofdauteurs van het ICCP-rapport gaf een schot voor de boeg: "We moeten niet wachten op overheden. De verandering moet van onderop komen", voegde hij eraan toe. Een besluit om afscheid te nemen van 'grijs' draagt bij aan die verandering. Hij gaf de aanwezigen in aanloop naar de paneldiscussie een insider-blik op het IPCC-rapport als mede-auteur. Van den Hurk vindt het prachtig om te zien dat er vanuit de wandelgangen in Glasgow een netwerk wordt gesmeed: “Een groep bedrijven die groot genoeg is om iets meer dan een voorloper te zijn. Het is een krachtig signaal vanuit de bedrijvensector, maar vergeet ook de consumenten niet die verandering eisen.”

Verzekeraars kiezen voorlopig voor engagement

Terug naar de vraag van De Vries. Richard Weurding, algemeen directeur van het Verbond van Verzekeraars, antwoordde dat dit vraagstuk bovenop tafel ligt. Want wat doe je nu echt met grijze aandelen? “Als ik door de oogharen kijk, kiezen de meeste verzekeraars voorlopig nog voor engagement.” Hij wilde graag benadrukken dat publiek-private samenwerking de weg voorwaarts is om klimaatverandering beheersbaar te houden, maar wees er tegelijkertijd op dat duidelijkheid een van de belangrijkste voorwaarden is om effectief te zijn. “Niet alleen op de korte, maar vooral op de middellange termijn. De overheid moet veel meer de regie nemen. Het wordt continue geroepen, maar het komt nog onvoldoende van de grond.”
Vanuit de risicokant ziet Weurding eenzelfde beweging: “Overstroming is maar voor een deel gedekt door verzekeraars. We moeten daar nú naar kijken en vanuit publiek-private samenwerking veel meer doen dan we doen, ook samen met internationale herverzekeraars.”

Overheid moet kiezen

Eelco Dubbeling, directeur van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB), voegde daaraan toe dat het enorm zou helpen als er duidelijkheid komt over transitiepaden. “Als de overheid zegt: vanaf die datum gaan we van fossiel af, dan heb je een helder pad. Als de overheid die keuze niet maakt, dan moeten wij het doen, als bedrijf of als sector en samen. Ik denk dat wij daar als koepels een taak bij hebben.”

Data zijn belangrijk

Iris van de Looij, algemeen directeur van DUFAS, reageerde door aan te geven dat ieder bedrijf zijn eigen stijl en plannen heeft. Maar wat echt belangrijk is, zijn beschikbare data om die plannen te kunnen realiseren. “Creëren we die standaarden als sector zelf of creëren we standaarden op basis van wetenschap en koppelen we daar een transactiedoelstelling aan? We kunnen zelf veel bepalen, maar hebben wel steun nodig.” Dubbeling: “En als dat te lang duurt; dan gaan we daar zelf het gesprek over aan met de overheid en de bedrijven waarin wij investeren.”

Doen we genoeg?

Daarop stelde De Vries de volgende vraag: doen we als sector wel genoeg? “Rapporteren is één. Concreet actie ondernemen is twee”, aldus Edith Maat, directeur van de Pensioenfederatie. “Maar zelfs dan blijft de vraag of we wel ambitieus genoeg zijn? De doelstelling van het Klimaatcommitment is heel helder, maar hoe vertaal je dat naar de praktijk? En is het wel genoeg? Wat we doen, zullen we continue moeten bijstellen. En we moeten eeuwig blijven leren of het de juiste strategieën zijn. Daarbij gaat het er niet om wat goed of fout is, maar of we wel voldoende vooruitgang boeken.”

Wij moeten als sector de pijn opzoeken

Dubbeling meende op zijn beurt dat er vooruitgang wordt geboekt, maar dat we tegelijkertijd ook streng voor onszelf moeten zijn. “Ik ben blij dat er tijdens Glasgow gesproken is over steenkool, maar het gaat niet snel genoeg. Dus moeten wij versnellen en de pijn opzoeken.” Enno Wiertsema, directeur van Adfiz, is dat met hem eens: “Het is niet genoeg om tevreden te zijn over de eigen inzet als het geheel niet genoeg is. Dus de eigen grens opzoeken en hard aan de bak, met elkaar. Daarbij hoort ook het opzoeken en zo nodig opvoeden van de klant.” Het is, volgens hem, de kunst om “de klant te laten zien dat klimaatactie aan twee kanten iets oplevert: voor het klimaat, maar ook financieel.”
De ramp in Limburg heeft duidelijk gemaakt dat adviseurs een belangrijke rol spelen bij de bewustwording, meent Weurding. “Wij hebben daarvan geleerd dat ondernemers dicht aan de Geul wel een polis hadden afgesloten, maar niet altijd voor het overstromingsrisico dat zij liepen. Daar is in die gevallen blijkbaar een andere keuze gemaakt en dat is jammer. Zeker gezien het leed dat de overstroming heeft veroorzaakt en nog steeds veroorzaakt.”

Maak de resultaten van engagement transparant

Volgens Van de Looij ligt de uitdaging ook in het beter laten zien wat het effect is van engagement. “Ook wat betreft de producten die uit fossiel voortkomen, want daar ontbreekt het nu aan. Deel de succesverhalen om van te leren!”. Maat vulde daarbij aan dat “op de lange termijn natuurlijk iedereen uit fossiel moet. Dat betekent dat we met elkaar een enorm transitievraagstuk moeten oplossen. Want hoe kom je daar op een goede manier? Hoe krijg je energie duurzaam geproduceerd? Dat moeten we oplossen vanuit ieders verantwoordelijkheid, en dat doen we ook vanuit het Klimaatcommitment.”

Dubbeling: “Ik mis leiderschap bij de inbreng vanuit de politiek. Er wordt door de AFM gekeken naar de zorgplicht, bijvoorbeeld bij het verduurzamen van je huis. Maar als je kijkt wat er allemaal moet gebeuren om je huis te verduurzamen, is het een ingewikkelde opgave. Dat moet handiger, efficiënter en makkelijker, bijvoorbeeld via een alles in 1-pakket.”

Beloften voor volgend jaar

Eelco Dubbeling: “Wij zijn de natuur kwijtgeraakt. We moeten terug naar die natuur en zorgen dat we de natuur actief helpen, vooral door mogelijk te maken. Door samen mijlpalen te stellen, die te halen en op de deur te kloppen bij de overheid voor heldere transitiepaden en kaders waarbinnen wij kunnen opereren en vooral door actie te nemen.”
Edith Maat: “Er komen nieuwe thema’s bij, zoals biodiversiteit, circulaire economie en klimaatadaptatie. Deze thema’s moeten we sectorbreed aanvliegen en kennis met elkaar delen. De discussie goed met elkaar voeren en onze rol pakken.”
Enno Wiertsema: “Bewustwording en klimaatactie: voor de adviseurs ontwikkelen wij nu een werkprogramma, waarvan over een jaar grote delen gereed zullen zijn. Dit gaat over de Sustainable Devlopment Goals van de VN, dus iets verder dan alleen klimaat, maar Sustainable Development Goal of Duurzame Ontwikkelingsdoel nummer 13 zal daar zeker een plek in hebben. Doel 13 is Klimaatactie. Het programma helpt adviseurs hun klanten duurzame adviezen te geven waar dar gewenst en mogelijk is, voor nu en voor de toekomst.”
Iris van de Looij: “De kracht van een koepel is samen doen wat je niet alleen kunt. Dus samen zorgen voor meer harmonisatie van de meettechnieken en het inregelen van relevante data om zo de juiste keuzes te maken. Vanuit een platform kunnen we leren van elkaar en vervolgens standaarden implementeren.”
Richard Weurding: “Het heeft topprioriteit om publiek-private samenwerking te realiseren rondom de aanpak van klimaatverandering, Een tweede voorstel is om de ervaringen met engagement met elkaar te delen. Hiervoor zouden we een infrastructuur kunnen opbouwen binnen de financiële sector, zodat we elkaar makkelijk kunnen vinden en vanuit gedeelde ervaring meer impact kunnen maken. Daarbij wijst Weurding op de ervaringen binnen het in het IMVO-convenant voor de verzekeringssector. Een laatste prioriteit is het aanpakken van het overstromingsrisico via meer publiek-private samenwerking.”

Projectleider Edwin Lokkerbol van het Living lab Bodem & Technologie van de gemeente Gouda ging tijdens de deelsessie in op een groot en kostbaar risico voor huizen- en gebouwenbezitters: bodemdaling door droogte. Hij liet daarbij ook zien wat de gemeente Gouda, een van de laagst gelegen gemeentes van Nederland, daaraan doet.

“Bodemdaling is niet alleen een technisch vraagstuk”, benadrukte hij. “Want hoe ga je bouwen in een bodem die steeds verder zakt? En hoe doe je dat zo duurzaam mogelijk? Campus Gouda gebruikt letterlijk onze eigen leefomgeving als living lab om studenten te laten leren en werken. Hoe kunnen we met elkaar bodemdaling tackelen en een mooie, leefbare wereld voor de volgende generatie maken? Ontzettend boeiend, want we gaan dat innovatief, duurzaam en circulair doen. Onderwijsinstellingen van verschillende niveaus kunnen elkaar hierin versterken.”