Dat zei Thomas Kalkman in zijn openingswoorden tijdens het webinar Eigen regie bij re-integratie. Kalkman is beleidsadviseur bij het Verbond van Verzekeraars en zat het webinar voor. Zijn boodschap is helder: het ziekteverzuim in Nederland neemt toe. “Dat wordt helemaal duidelijk als we naar de instroom in de WIA kijken. Die wet is twintig jaar geleden in het leven geroepen en heeft in eerste instantie geleid tot een sterke daling van het langdurig verzuim. In 2006 bedroeg de instroom ‘slechts’ 21.000 mensen, maar de laatste jaren zien we een kentering. Zowel het ziekteverzuim als de WIA-instroom stijgt. Sinds 2015 (35.800 instromers) is die instroom zelfs gestegen tot bijna 60.000 in 2023. Er moet iets gebeuren, want de gevolgen voor de arbeidsmarkt zijn groot. Voor werkgevers, maar zeker ook voor werknemers. Uit onderzoek blijkt dat arbeidsongeschiktheid de meeste invloed heeft op de financiële situatie van een werknemer.”
Eigen Regie In RE-integratie (ERIRE)
Samen met arbodiensten, re-integratiebedrijven en de wetenschap zijn verzekeraars een project gestart waarbij de eigen regie van zieke werknemers centraal staat. Dit zogenoemde ERIRE-project, Eigen Regie In RE-integratie, moet zorgen voor een snellere re-integratie.
Bij het project, dat wordt uitgevoerd door het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), zijn veel verschillende partijen betrokken. Naast het Verbond van Verzekeraars doen namens de sector ook a.s.r., de Goudse, elipsLife en Nationale-Nederlanden mee. Tijdens het webinar werd niet alleen duidelijk hoe het ERIRE-project werkt, maar zijn ook de eerste conclusies gedeeld.
In een serie artikelen komen twee onderzoekers van het UMCG, een casemanager van arbodienst HCS en een business development manager van re-integratiebedrijf Staatvandienst aan het woord. In dit eerste deel vertellen Haitze de Vries (projectleider van het onderzoek) en Bibi de Mul (promovendus bij het UMCG) wat het project inhoudt en delen ze de eerste bevindingen.
Afwachtende houding
De vraag naar meer eigen regie is letterlijk uit de praktijk gekomen, benadrukt onderzoeker Haitze de Vries. “Alle organisaties die zijn betrokken bij re-integratie weten dat het een ingewikkeld proces is. Vaak gaat er veel tijd verloren, doordat zowel de werkgever als de werknemer het lastig vindt om de regie te nemen. Mensen wachten af en zijn slecht voorbereid op wat er komen gaat. Dat kan anders. Beter. Met meer ondersteuning leren mensen om tijdens de re-integratie zelf het stuur in handen te nemen. Het doel van ERIRE is om de eigen regie te bevorderen en daarmee de re-integratie te verbeteren.”
Hoe?
De Vries komt er een paar keer op terug in de presentatie die hij samen met collega Bibi de Mul geeft. “De eigen regie van de zieke werknemer staat centraal.”
“Wij proberen die regie te vergroten door vroegtijdig twee extra gesprekken aan te bieden", vult De Mul aan. “Het eerste betreft een Eigen regiegesprek van drie kwartier, dat na vier weken verzuim met een casemanager plaatsvindt. De werknemer leert in dat gesprek meer over het re-integratieproces, de verantwoordelijkheden en het nemen van eigen regie. Het tweede, een Eigen perspectiefgesprek, is met een loopbaancoach en duurt anderhalf uur. In dat gesprek wordt met name ingegaan op het nemen van regie over de loopbaan en worden de mogelijke re-integratiepaden besproken. Per gesprek zijn er protocollen ontwikkeld waaraan de casemanager en loopbaancoach zich moeten houden. Zij kunnen daarnaast beschikken over drie tools die we hebben ontwikkeld: 1. een infographic over wet- en regelgeving, 2. een eigen regiekaart, en 3. een werkboekje waarmee een werknemer gesprekken met de bedrijfsarts en leidinggevende kan voorbereiden.”
Haitze de Vries: "Vaak gaat er veel tijd verloren, doordat werkgever én werknemer het lastig vinden om de regie te nemen"
Eerste evaluatie
Zowel de Eigen regie- als de Eigen perspectiefgesprekken worden vooral positief geëvalueerd. In totaal zijn er van september 2023 tot april dit jaar 240 Eigen regiegesprekken en 60 Eigen perspectiefgesprekken geweest. Voor een eerste evaluatie hebben De Vries en De Mul veel interviews gedaan met werknemers, casemanagers, loopbaancoaches en bedrijfsartsen. De Mul: “Wij hebben tien werknemers geïnterviewd die ‘positief tot neutraal’ over de methodiek hebben geoordeeld. Zij zijn ook positief over de Jip- en Janneketaal van de voorbereidende animatie en de tools. Sommige werknemers lukte het uiteindelijk wel om de eigen regie te nemen, terwijl het voor anderen een uitdaging is en blijft.”
Timing
Een aandachtspunt is de timing & targeting van de gesprekken. “Maatwerk is belangrijk. Sommige werknemers vonden een extra gesprek en een extra gezicht in de beginfase van het verzuim lastig. Vooral het Eigen perspectiefgesprek werd wel eens anders geïnterpreteerd. In een enkel geval dacht een werknemer dat de werkgever van hem af wilde.”
Bibi de Mul: "Maatwerk is belangrijk"
Persoonlijk gesprek
Ook de casemanagers oordeelden positief over de regiegesprekken die ze hebben gevoerd. Volgens De Vries merkten zij aan den lijve “dat medewerkers zich goed hadden voorbereid op het gesprek en hadden nagedacht over de eigen regie”. Dat resulteerde geregeld in een persoonlijk gesprek, waarvoor normaal gesproken niet altijd zo vroeg in het re-integratieproces al tijd voor is. “Het Eigen regiegesprek duurt drie kwartier, langer dan anders, en dat leidt er niet alleen toe dat medewerkers zich gehoord voelen; ze komen ook nog eens sneller in actie.”
Vervolg gewenst
De Mul benadrukte op haar beurt dat de loopbaancoaches die voor de evaluatie zijn geïnterviewd, erg te spreken waren over de ERIRE-methodiek. Deze coaches kwamen na zestien weken verzuim in beeld voor de Eigen perspectiefgesprekken en noemden de werknemers ‘erg openhartig’.
Zelf vonden de coaches het ‘een mooie afwisseling’ om al zo vroeg in het proces in gesprek te gaan. “Normaal gesproken komen zij pas in het tweede ziektejaar in beeld. Wel hebben deze coaches gemerkt dat werknemers behoefte hebben aan meer informatie over het doel van het gesprek. En dat één of meerdere vervolggesprekken in veel gevallen wenselijk zijn.”
Betrekken leidinggevenden
Ten slotte lichtte De Vries de mening van de bedrijfsartsen toe. “In de evaluatie noemden zij ERIRE ‘een mooi initiatief’, maar ze gaven ook aan dat veel medewerkers én hun leidinggevenden erg afwachtend zijn. Beide leunen nog op het advies van de bedrijfsarts, terwijl het ook voor de arts juist fijn kan zijn als mensen beter beslagen ten ijs op het spreekuur komen.”
De tip van de bedrijfsartsen was om meer aandacht te besteden aan de leidinggevende. De Vries: “Ik snap dat wel. Als je een medewerker pro-actiever wilt maken, moet je die leidinggevende daarin ook meenemen. Ze moeten het echt samen doen!”
In deel 2 van de serie Hoe ziek is Nederland? volgt het verhaal van casemanager Brigitte van Wijngaarden, die namens HCS aan het project is verbonden.