Meer regie en snelheid is nodig bij klimaattransitie

Als we de doelen van het klimaatakkoord van Parijs willen halen, moet er een tandje bij. Het Verbond van Verzekeraars heeft, samen met drie andere koepelorganisaties, in een brief aan informateur Mariëtte Hamer benadrukt dat de overheid meer regie moet nemen. “Er is nu te veel onzekerheid en dat is funest voor investeerders”, aldus Dennis Heijnen.

Heijnen is beleidsadviseur bij het Verbond van Verzekeraars en legt uit dat de brief een logisch vervolg is van een onderzoek dat afgelopen zomer onder leiding stond van Laura van Geest, bestuursvoorzitter bij de AFM. “In dat onderzoek stond de vraag centraal wat er nodig is om verduurzaming aan te jagen. De input die we aan dat onderzoek hebben geleverd, geven we ook graag aan het nieuwe kabinet mee.”

Vier belangrijke prioriteiten
Kort samengevat stellen de vier koepels in hun brief aan de informateur vier prioriteiten voor:
1. Stel tussentijdse nationale doelen vast om burgers en bedrijven meer te stimuleren verstandige besluiten te nemen. Een tussendoel in 2030 en een einddoel in 2050 is simpelweg niet genoeg. Meer houvast is nodig, liefst via Europese afspraken.
2. Het CO2-gehalte van de portefeuille van een investeerder kan nu onvoldoende worden vastgesteld, doordat data over de duurzaamheidsprestaties van bedrijven beperkt beschikbaar zijn. Investeerders willen liever investeren in groene dan in bruine bedrijven, maar daarvoor is wel transparantie nodig over wat groen is. Meer en betere kwaliteit data zijn cruciaal om de juiste keuzes te kunnen maken.
3. Het mkb moet een versimpelde rapportageplicht krijgen, waardoor de data automatisch in de systemen van de financiële instellingen komen. De rapportages moeten uniform, eenvoudig en proportioneel zijn, zodat mkb’ers worden ontzorgd. Ook dit liefst via Europa, zodat er geen dubbele rapportages (nationaal en Europees) ontstaan.
4. Meer regie voor de overheid en het stimuleren van publiek-private samenwerking in de financiering is gewenst. Dat geldt vooral bij het verduurzamen van de woningmarkt en grote infrastructurele projecten. Meer publiek-private samenwerking zorgt voor minder risico’s en maakt dat verduurzaming beter te financieren is.

Meer regie

Samen met DUFAS, de NVB en de Pensioenfederatie schrijft het Verbond dat de overheid vier prioriteiten (zie kader) moet stellen om de klimaattransitie te versnellen. Essentieel daarbij is de regierol die de overheid moet pakken. Verzekeraars en andere financiële instellingen investeren nu te weinig, omdat het risico’s te hoog is en het rendement te laag. Heijnen: “Kijk bijvoorbeeld eens naar de woningmarkt en nog specifieker naar het project Van het gas af. Wat wil de overheid en in welk tempo? Moeten we nou nog van het gas af of niet? Twee jaar geleden was dat de grote hype en nu worden de gedachten daarover minder scherp, omdat er misschien toch duurzame oplossingen mogelijk zijn. De investeringen die al zijn gedaan, worden daardoor ineens minder waard. Dat soort onzekerheden zijn funest voor financierders en daarom vinden wij dat de overheid een helder transitiepad moet uitstippelen.”
Concrete maatregelen die Heijnen noemt, zijn onder meer een subsidie of het afdekken van onrendabele toppen. “Veel duurzame technieken zijn nog relatief nieuw en brengen daardoor veel onzekerheid met zich mee. Als de overheid meer subsidies of andere garanties verleent, wordt het voor de financiële sector ineens wel interessant om te investeren.”

"Veel duurzame technieken brengen onzekerheid met zich mee"

Geen voorkeur

Heijnen heeft naar eigen zeggen geen voorkeur voor een specifieke maatregel. “Ik denk dat we alles moeten doen en steeds moeten kijken naar de juiste mix. Neem bijvoorbeeld ons energienet. Dat wordt een grote uitdaging. Er zijn nu al plekken in Nederland waar geen laadpaal voor een elektrische auto meer bij kan, omdat het energienet dat niet aankan. Dat moet dus worden aangepast. Dat kun je in een publiek-private samenwerking doen, maar de overheid kan het ook alleen doen, bijvoorbeeld door het uitgeven van zogenoemde Greenbonds waarmee ze geld in de markt ophaalt en het zelf uitvoert. Wat ons betreft kan het allemaal, maar het hoeft niet altijd of de overheid of de markt te zijn. Meer publiek-private samenwerking is bij het verduurzamen van de woningmarkt of bij het ontwikkelen van wind- en energieparken sowieso belangrijk. Verzekeraars willen graag een rol spelen bij de Nederlandse energietransitie, maar dat lukt echt niet zonder overheidsgeld.”
Hij noemt punt 4 uit de brief aan informateur Hamer daarom ‘misschien wel het belangrijkste’. “De financiële sector wil graag verduurzamen en duurzaam financieren. Daarover geen enkel misverstand. Maar dan moeten er wel voldoende projecten zijn met een businesscase die ook uitnodigt om erin te stappen. Er zijn nu onvoldoende projecten en daardoor komt de financiering niet los. Dat moeten we zien op te lossen en dat kan niet zonder hulp van de overheid.”

"De financiële sector wil graag duurzaam financieren, maar kan niet zonder de hulp van de overheid"