Vraag iemand waar hij of zij was op 11 september 2001 en je krijgt geheid een gedetailleerd antwoord. 9/11 heeft de wereld voorgoed veranderd, ook de verzekeringssector. Peter Vogelsang was in 2001 beleidsadviseur Schade en blikt samen met collega Timo Brinkman terug.
9/11
Vogelsang: “Ik weet nog precies waar ik was. Ik was op kantoor bij het Verbond en hoorde veel rumoer in het gebouw. Toen ik ging kijken, zag ik dat de televisie in de hal aanstond en in de herhaling kreeg ik mee wat er vlak daarvoor in New York was gebeurd. Ik weet zelfs nog exact waar ik stond en wat ik dacht. In totale verwarring was mijn eerste gedachte: hoe kan dit? Dit kan toch niet waar zijn?”
Paniek
“Na de eerste paniek werd iedereen in de bedrijfstak wakker. Dat ging heel snel. Werkelijk niemand heeft ooit gedacht dat zoiets kon gebeuren, maar tegelijkertijd was er meteen het besef dat Nederlandse verzekeraars zo’n risico nooit kunnen dragen. Ik zat bij de Afdeling Brand en samen met de bestuurders van andere betrokken afdelingen kwamen we nog diezelfde week bijeen. Iedereen zag de urgentie. Er was vooral verzekeraars veel aan gelegen om te weten wat het zou betekenen als dit soort aanslagen vaker, en bij ons, zouden plaatsvinden.”
Geen dekking
“De conclusie was redelijk snel getrokken. Als zo’n aanslag in ons land zou gebeuren, kunnen Nederlandse verzekeraars dat niet dragen. Er was ook geen verzekeraar die het nog aandurfde. In die zin heeft 9/11 de wereld compleet ontwricht. Intussen keek iedereen naar ons. Er moest wat gebeuren om de dekking zo snel mogelijk uit te sluiten of te herstellen. Een van de problemen waar we in die eerste periode tegenaan liepen, was eigenlijk een definitiekwestie. Tot 2001 werd terrorisme bij verzekeraars als klein molest behandeld, min of meer vergelijkbaar met rellen. Maar er was ineens geen sprake meer van klein molest.”
"Er was geen verzekeraar die het nog aandurfde"
Onverzekerbaarheid
“Onverzekerbaarheid dreigde, want de eerste primaire reactie van veel betrokkenen was dat terreurschade uit de dekking moest. Op zich was dat ook niet zo gek. 9/11 was te veel en te groot. Als Verbond wilden wij daar echter niet zomaar in mee. Wij wilden de Nederlandse polishouders zoveel mogelijk beschermen tegen de gevolgen van terroristische aanslagen. Bovendien wisten we ook dat het heel slecht zou zijn voor het imago van verzekeraars als we terreurschade compleet zouden uitsluiten. Al snel kwamen we er echter achter dat we dat als bedrijfstak nooit alleen konden.”
NHT
“Het heeft veel, heel veel overleg gekost, onder meer met de Nederlandse Mededingingsautoriteit en de ministeries van Economische Zaken en Financiën, maar in mei 2003 konden we een unieke oplossing presenteren. Door een samenwerking met de internationale herverzekeraars, Zorgverzekeraars Nederland, de overheid en het Verbond van Verzekeraars werd de Nederlandse Herverzekeringsmaatschappij voor Terrorismeschade N.V. opgericht. Deze NHT bestaat uit een pool van één miljard euro, waarin de gezamenlijke verzekeraars garant staan voor 400 miljoen. De NHT fungeert als een herverzekeraar. Dat betekent dat ze alleen verzekeraars verzekert. Als een Nederlandse verzekerde schade heeft na een terroristische aanslag, keert de betrokken verzekeraar die schade uit en verhaalt deze bij de NHT.”
Schadedrempel
Brinkman: “In de ruim 18 jaar dat de NHT nu bestaat, is het echter nog nooit tot een uitkering gekomen. Wel is er geregeld schade gemeld - onder meer na de aanslagen op Bali, in Madrid en in Londen - maar iedere keer bleef de schade onder het drempelbedrag van 7,5 miljoen euro. Dat lijkt mooi nieuws, maar het levert natuurlijk ook een spanningsveld op. Het kan er immers toe leiden dat de werking van de NHT niet altijd goed op het netvlies staat van professionals die met terreur te maken krijgen. Reden voor ons om zo nu en dan webinars en opfriscursussen te organiseren om de betrokken verzekeraars scherp te houden.”
Eén miljard
“Uit diverse analyses blijkt dat één miljard dekking ook vandaag de dag nog voldoende is. Er is sinds 9/11 veel geïnvesteerd in beveiligingsmaatregelen, waardoor het plegen van een aanslag met veel materiële schade moeilijker is geworden. Bovendien is de kans op vroegtijdige ontdekking groot. Dat laatste leid ik onder meer af aan de diverse plannen van de Jihadistische bewegingen die in de laatste jaren zijn verijdeld.”
"Er is sinds 9/11 veel geïnvesteerd in beveiliging"
Andere dreigingen
“Wij merken tot slot dat het terrorismerisico in de loop der jaren flink is veranderd. We krijgen steeds vaker te maken met wat wij lone actors noemen. Terroristen die gebruikmaken van eenvoudige wapens of voertuigen. Deze lone actors zijn steeds vaker al bekend bij de opsporingsinstanties, maar hebben geen directe banden met bijvoorbeeld IS of andere Jihadistische organisaties. Daarnaast vinden er meer aanslagen plaats vanuit extreemrechtse hoek. We kennen allemaal de verschrikkelijke voorbeelden vanuit Noorwegen, Nieuw-Zeeland, Duitsland en de VS. Ook in ons land zijn er mensen die ‘wat willen doen tegen de islamisering van Nederland’. Zij lijken zelfs aan vertrouwen te winnen. Mensen verenigen zich meer en inspireren elkaar. Ik vind dat gevaarlijk, want daarmee kan het onderscheid tussen terrorisme en molest wel eens heel dun worden. Wat doen we als er via Facebook of Instagram een oproep komt tot ‘actie’ die vervolgens massaal wordt opgevolgd? Is dat terrorisme? Molest? Of is het een ‘gewone’ gebeurtenis? Op al dat soort vragen moeten we antwoorden hebben.”
Fotografie: Anthony Correia, Shutterstock.com
Was dit nuttig?