Deze week hot en actueel: het vrouwenquotum. Een fel bediscussieerd voorstel, met voor- en tegenstanders, zowel bij vrouwen als bij mannen. Ondanks dat bijna iedereen het er over eens is dat vrouwen en mannen gelijkwaardig zijn en er genoeg onderzoeken zijn die bewijzen dat diversiteit werkt, is het blijkbaar nog steeds geen vanzelfsprekendheid. Het percentage vrouwen in bestuursfuncties bedraagt, ondanks de in 2013 uitgesproken verbeterambitie, slechts 8,5 procent.

SER-advies

De SER stelde daarom dit najaar een pakket aan maatregelen voor, met daarin ook het quotumvoorstel: in de toekomst moeten de Raden van Commissarissen bij beursgenoteerde bedrijven voor dertig procent uit vrouwen bestaan. Het merendeel van de Kamer kon zich hier in vinden en dus kan minister Engelshoven met wetgeving aan de slag.

Voor of tegen?

De voors en tegens in deze maatschappelijke discussie zijn grotendeels principieel van aard. Moet de overheid zich wel met dit onderwerp bemoeien? Is het niet de eigen schuld van vrouwen? Kunnen we niet veel beter aan andere knoppen draaien, zoals het beter regelen van kinderopvang? En wil je als vrouw eigenlijk wel worden benoemd op een toppositie, als misschien niet jouw kwaliteiten, maar je vrouw-zijn de doorslag geeft?

Parallel met pensioen

Hoe anders liep de discussie in de recente evaluatie van de wet verbeterde premieregeling binnen het pensioendomein. De aanleiding voor deze wet uit 2016 was de politieke en maatschappelijke wens om naast een vaste ook een variabele pensioenuitkering wettelijk mogelijk te maken en daarmee uitzicht te bieden op een beter pensioenresultaat. Daarbij hoort overigens ook altijd het risico op een daling. Onlangs is deze wet geëvalueerd, mede aan de hand van een onafhankelijk onderzoek. De conclusies zijn helder: betrokkenen zijn overwegend positief, er is voldoende aanbod ontwikkeld, de producten hebben een duidelijke meerwaarde en de klant heeft ook echt wat te kiezen. Er is één minpuntje: slechts vijf procent kiest momenteel voor zo’n variabele uitkering.

Vasthouden aan status quo

Dat is op z’n minst verrassend te noemen. Uit onderzoek blijkt immers dat de variabele uitkering in veel gevallen tot een beter pensioenresultaat leidt dan de vaste uitkering, zeker in tijden van lage rente. Maar toch wordt dit niet en masse omarmd. Sterker nog, het merendeel van de pensioendeelnemers maakt geen (actieve) keuze, maar volgt de standaard optie die de politiek ooit wenste en blijkbaar nog steeds wenst. De status quo krijgt met andere woorden de voorkeur: liever een ‘voorzichtige’ keuze zonder al te veel gedoe, want de vaste uitkering blijft de norm. En dat terwijl het nieuwe pensioencontract al voorsorteert op een nieuwe werkelijkheid, waar de variabele uitkering wel de standaard wordt.

Vrouwenquotum

De parallel met het vrouwenquotum en de lange aanloop daar naar toe dient zich aan: ‘laten we niet teveel sturen op wat misschien beter is, maar vooral de markt zijn werk laten doen. Als iets echt goed is, bewijst het zichzelf immers wel. En laten we vooral eerst kiezen voor een één-op-één strategie, waarin we individuen op basis van argumenten proberen te overtuigen. Het geloof komt dan vast vanzelf’.

Verlanglijstje

Helaas wijst de praktijk wat anders uit. Het vrouwenquotum laat zien dat een afwachtende strategie niet altijd werkt. Soms is interventie gewoon nodig. In deze tijden van verlanglijstjes zet ik daarom aanpassing van de standaardoptie binnen de wet verbeterde premie graag op 1. Laten we geen kostbare tijd verliezen, maar doen wat nodig is en ook een variabele uitkering als standaardoptie voortaan mogelijk maken.

En dan, op de valreep, toch nog even terug naar dat vrouwenquotum: vanaf 1 januari is de directie van het Verbond voor een derde vrouwelijk. Zonder dat daar een wet voor nodig is geweest. Omdat wij geloven in het belang van diversiteit én er een topvrouw beschikbaar was. Geeke, welkom bij het Verbond!