“Mark Zuckerberg zei het zo mooi in 2010: ‘Privacy is iets van vroeger. Mensen willen delen en zijn veel meer open’. Tijdens de beruchte Facebook Hearings acht jaar later wil hij echter weinig tot niks over zichzelf kwijt.” Met dit voorbeeld zet Jochanan Eynikel de toon tijdens de Algemene Ledenvergadering van het Verbond. “Privacy is niet iets van het verleden. Integendeel.”
Het gedrag van Zuckerberg is veelzeggend, vindt Eynikel die businessfilosoof is voor het ondernemersforum ETION. Tijdens de Facebook Hearings krijgt de topman een aantal ‘simpele’ vragen op zich afgevuurd waarop hij weigert antwoord te geven. ‘Wilt u delen in welk hotel u heeft geslapen? Nee. Wilt u delen met wie u heeft gebeld? Nee’. “We delen veel, maar het feit dat de CEO van Facebook een andere kijk op privacy heeft gekregen, zegt genoeg. Vroeger zei hij: We are a tech company and technology is neutral. Nu ziet hij in dat Facebook niet zo onschuldig is en wil hij bijsturen. Terecht, want privacy wordt steeds meer een product”, aldus Eynikel die een hedendaags voorbeeld gaf als bewijs dat technologie niet neutraal is. “Als jongeren gaan sporten en daarna gezamenlijk douchen, doen ze dat steeds vaker in badkleding. Zijn ze preutser dan wij? Dat denk ik niet. Het heeft eerder met vertrouwen te maken. Tegenwoordig hangen er overal camera’s.”
De ethiek van techniek
Eynikel is auteur van het boek Robot aan het stuur en is de keynote speaker tijdens de Algemene Ledenvergadering van het Verbond die vorige week plaatsvond. “Bedrijven moeten meer dan ooit over ethiek nadenken”, vindt hij. “Ethiek is niet alleen nice to have, maar van strategisch en economisch belang.”
Heel kort samengevat gaat ethiek over goed en slecht gedrag, maar er is ook een duidelijke relatie tussen ethiek en techniek, meent Eynikel. “Veel dingen die wij maken, zijn immers een verlengstuk van onze moraal over wat goed en wat fout is. Denk maar aan de flitspaal, waarmee we veilig rijgedrag afdwingen. Of aan Holle Bolle Gijs waarmee we goed gedrag stimuleren.”
Moreel kompas
Maar, de maatschappelijk verantwoorde digitalisering vergt meer. Ook van verzekeraars, die steeds vaker te maken krijgen met een nieuwe wereld. “Tot nu toe moesten wij leren met machines om te gaan en kregen we bijvoorbeeld rijlessen, maar we gaan steeds meer naar een wereld waarin de machine met de mens moet leren omgaan.” En daarvoor hebben we, volgens Eynikel, niet alleen technologische expertise, maar ook een moreel kompas nodig. En wel in de vorm van de drie m’en achter innovatie: mens, maatschappij en morele consequenties.
Goed gedrag belonen
Hij noemt het voorbeeld van de little box van Admiral. Deze box meet je rijgedrag. Als je goed rijdt, krijg je korting. Maar Admiral doet meer. Het bedrijf heeft bijvoorbeeld ook een impactanalyse op zijn site gezet, waarin veel voorkomende vragen worden beantwoord. Denk aan vragen als: leidt die black box mij af? Of: Gaan jullie mijn ouders vertellen wanneer ik waar rijd? “Bij een impactanalyse hoort ook dat je naar waarden kijkt”, meent Eynikel, die benadrukt dat eigen waarden een belangrijk kompas kunnen zijn.
Eigen waarden
“In jullie Gedragscode Verzekeraars zijn drie waarden opgenomen: omgaan met risico’s, mogelijk maken en maatschappelijke betrokkenheid. Bij die eerste, omgaan met risico’s, gaat het erom hoe jullie transparantie en eenvoud kunnen bieden in een wereld van complexe datasystemen. Bij ‘mogelijk maken’ draait het vooral om de vraag hoe jullie solidariteit mogelijk maken in een wereld van hyperpersonalisatie. En bij maatschappelijke betrokkenheid kun je je afvragen welke antwoorden verzekeraars hebben op de maatschappelijke vraag naar digitale ethiek. Een van de randvoorwaarden is immers uitlegbaarheid. Zowel feitelijk als moreel. Zou je zelf willen dat het morgen op de voorpagina van de krant staat, vraag ik dan meestal. Geloof mij maar, dat is nog steeds een mooie toets bij ethische kwesties.”
Was dit nuttig?