In mei bezochten verzekeraars regeneratieve boerderij Schevichoven in Leersum. Dit uitstapje was onderdeel van de IMVO-trajecten Biodiversiteit en Gezonde Voeding. Ook Invest-NL, de nationale financierings- en ontwikkelingsinstelling, was aanwezig. Eén boodschap stond centraal: overheid, investeerders en financiers hebben elkaar nodig om transities in Nederland te financieren. En dat geldt al helemaal voor biodiversiteit.
“Wij willen vooral laten zien wat wél kan en zo de investeringsmogelijkheden voor (institutionele) beleggers verruimen,” aldus Myrthe van Dalen, business developer bij Invest-NL. Hetzelfde doet Maarten van Dam doet, eigenaar en investeerder van regeneratieve boerderij Schevichoven. Hij laat zien hoe landbouw kan bijdragen aan natuurherstel én een gezond boereninkomen.
“Maar daar heb je wel veel geld voor nodig. Én een overheid die langetermijnbeleid ontwikkelt en dat consistent doorvoert. Het vraagt bovendien om private financiële partijen die meefinancieren. Het is onze uitdaging om deze partijen bij elkaar te brengen en gezamenlijk financiële oplossingen te bedenken die hieraan bijdragen”, stelt Van Dalen.
De drie miljard euro die Invest-NL tot zijn beschikking heeft, wordt ingezet als katalysator om duurzame innovatie in Nederland te versnellen. “Vooral op plekken waar commerciële investeerders nog terughoudend zijn,” aldus collega Jeroen van Rumund, lead Institutioneel Kapitaal bij Invest-NL. “Inmiddels hebben we ruim 1 miljard euro aan het werk gezet. Daar is Pymwymic een voorbeeld van.” Dat betekent dat Invest-NL investeert in een fonds, die op hun beurt investeren in bedrijven binnen de gewenste sectoren. Buiten fondsinvesteringen neemt Invest-NL ook directe belangen in een bedrijf, samen met andere investeerders.
Volgens van Rumund zijn dat financieringen die moeilijk van de grond komen maar wel een positieve business case hebben, en middels het publieke kapitaal van Invest-NL toch doorgang vinden. Dit zorgt ervoor dat het risico voor private investeerders en financiers wordt verkleind. Om zo voor de benodigde versnelling te zorgen. Van Rumund: “We willen benadrukken dat er naast de maatschappelijke impact een realistisch verdienmodel moet zijn om op lange termijn waarde toe te kunnen voegen. Hoe ziet de cashflow eruit? Zijn er voldoende eigen middelen of cofinanciering? En wat is het risico-rendementsprofiel?”
Invest-NL richt zich op viif grote thema’s: energietransitie, circulaire en biobased economie, agrifood, life sciences & health en hoogtechnologische innovatie met deep tech. Daarnaast beoordeelt Invest-NL bedrijven op thema’s als CO2-emissies en circulariteit. En ook op water en biodiversiteit.
In 2023 is Invest-NL een onderzoek gestart om de impactthema’s uit te breiden naar onder andere biodiversiteit. Deze verkenning, samen met andere relevante partijen, heeft geleid tot de publicatie van een visiedocument. Uit dit onderzoek kwamen een aantal grote impactthema’s naar voren, zoals voedselproducten met minder negatieve impact op biodiversiteit. “Producten die dus zorgen voor een alternatief dieet aanbod,” legt Van Dalen uit. “Tegelijkertijd ondersteunen wij initiatieven om voedselverspilling te verminderen. En steunen we landbouwprojecten die de bodemgezondheid en biodiversiteit verbeteren. En last but not least: het financieren van projecten voor natuurherstel.”
Vervolgens heeft Invest-NL een market mapping uitgevoerd om te kijken welke bedrijven er actief zijn op deze terreinen. Het zal geen verrassing zijn, maar de agrifood-sector is bovengemiddeld vertegenwoordigd. “Want landgebruik heeft de grootse impact op biodiversiteit,” aldus Nina Waldhauer, Sr. Business Development Manager bij Invest-NL. “We kwamen heel veel bedrijven tegen die werken aan hightech-oplossingen voor eiwitten in vlees en zuivel. Zoals de ontwikkeling van kweekvlees.” Ook zijn bedrijven die proberen voedselverliezen tegen te gaan in kaart gebracht .Maar dat zijn er nog niet heel veel. Hoe dat komt? Waldhauer legt uit dat veel initiatieven zich nog in de vroege ontwikkelfase bevinden waardoor de schaalgrootte beperkt is.
Van de investeringsvoorbeelden licht Waldhauer het bedrijf Mosa Meat eruit. Dit jonge Nederlandse bedrijf is een pionier op het gebied van kweekvlees, gevestigd in Maastricht. Invest-NL heeft in april 2024 € 10 miljoen geïnvesteerd in dit bedrijf. De investering maakt deel uit van een bredere financieringsronde van € 40 miljoen, geleid door Lowercarbon Capital en M Ventures, met deelname van onder andere LIOF en het Limburgs Energie Fonds. De helft van de investering van Invest-NL wordt gedekt door een garantie van het Invest EU-programma van de Europese Commissie.
Invest-NL heeft gekozen voor dit Limburgse bedrijf omdat kweekvlees een duurzaam alternatief is voor traditioneel rundvlees. “Het heeft duidelijk een minder negatieve impact op het milieu, zoals minder broeikasgasemissies, landgebruik en dieren,” benadrukt Waldhauer. “Omdat kweekvlees zich nog in een vroeg stadium van ontwikkeling bevindt, zijn de kosten hoog en de productievolumes laag. En daarom stappen wij in, om dit proces te versnellen,” legt Waldhauer uit. Hoewel de consumptie van kweekvlees in de meeste landen nog niet is toegestaan mag je in Nederland sinds kort proeverijen organiseren met kweekvlees. Nederland is het eerste land in Europa is waar dit mogelijk is.
Terug naar de regeneratieve landbouw die in Nederland nog in de kinderschoenen staat. Waldhauer erkent dat de overgang naar deze duurzame landbouwpraktijken uitdagingen met zich meebrengt, zoals lange terugverdientijden en onzekerheden over opbrengsten. “Het heeft eigenlijk alleen kans van slagen als we in staat zijn nieuwe proposities en instrumenten te bedenken. En dat vanuit de vraag hoe je het huidige landbouwsysteem zo kan aanpassen dat ook het financiële systeem erin mee kan veranderen?”
Daarom is Invest-NL betrokken bij het project Re-Ge-NL met als doel om tegen 2030 duizend Nederlandse boeren over te laten stappen op regeneratieve landbouw. “Dit initiatief wordt ondersteund door het Nationaal Groeifonds met een investering van € 129 miljoen. Het richt zich op het ontwikkelen van schaalbare bedrijfsmodellen, het opleiden van boeren in regeneratieve methoden en het creëren van nieuwe financierings- en verwaardingsmodellen binnen de landbouwsector,” vertelt Walhauer. “Daarnaast ondersteunt Invest-NL projecten zoals "100 hectare regeneratieve landbouw" in Groningen, waarbij 40 boeren de kans krijgen om 2-3 hectare land om over te schakelen naar regeneratieve landbouw.”
Een andere aanpak is beschikbaar kapitaal te gebruiken om samenhangende gebieden in te richten en te financieren in plaats van individuele boerenbedrijven. “We staan pas aan de start hiervan en zijn de mogelijkheden aan het verkennen. Maar we zien zeker de potentie omdat de impact van een aaneengesloten gebied vele malen groter is dan losse stukken land.” Tot slot noemt van Dalen NL2120, een tienjarig programma (gestart in 2024) waarin wetenschap, bedrijfsleven, natuurorganisaties en onderwijs samenwerken om Nederland klimaatbestendig te maken via Nature-based Solutions. “Nature-based solutions zijn onze belangrijkste bondgenoot in het tegengaan van klimaatverandering. Deze oplossingen zijn geïnspireerd door de natuur en verbeteren water en bodemkwaliteit, de biodiversiteit en binden stikstof en CO2.”
Voorbeelden ervan worden ook door verzekeraars gestimuleerd zoals de aanleg van groene daken die regenwater vasthouden, hittestress verminderen en de leefruimte voor vogels en insecten vergroten. Een ander voorbeeld is de ruimte voor de rivier. Dit project, dat het Verbond steunt, geeft rivieren meer ruimte om water veilig af te voeren, wat overstromingen voorkomt en tegelijkertijd recreatie en biodiversiteit vergroot. Denk ook aan kunstmatig aangelegde schiereilanden die helpen bij kustbescherming en natuurontwikkeling, zoals de Markerwadden.
Volgens Van Rumund, die het stokje weer heeft overgenomen van Waldhauer, zijn er verschillende redenen voor verzekeraars om te investeren in biodiversiteit. “Investeren in biodiversiteit is geen filantropie, maar kan een strategische hedge zijn tegen systeemrisico’s die de kern van het verzekeringsmodel raken.” Met andere woorden: het investeren in nature-based solutions (zoals bos- en moerasherstel) zorgt voor natuurlijke buffers tegen overstromingen, droogte en hittestress. Het vergroten en aanleggen van dergelijke ecosystemen kunnen schadeclaims reduceren en risico’s verminderen,” benadrukt Van Rumund. Claims die naar verwachting alleen maar hoger worden omdat door klimaatverandering extreem weer gaat toenemen, zoals blijkt uit de jaarlijkse Klimaatschademonitor van het Verbond.
Als laatste noemt Van Rumund strategische differentiatie, een concurrentiestrategie waarbij een verzekeraar zichzelf kan onderscheiden van zijn concurrenten door unieke eigenschappen aan producten of diensten toe te voegen. “Bijvoorbeeld door te investeren in natuurherstel en ecosystemen die activa vertegenwoordigen met lange termijn waarde.
In 2019 vonden de overheid en 50 belangrijke partijen uit de financiële sector elkaar in het Klimaatcommitment, dat onderdeel is van het Nederlandse klimaatakkoord. Deze banken, verzekeraars, pensioenfondsen en vermogensbeheerders verbonden zich hiermee aan het Klimaatverdrag van Parijs. De Nederlandse klimaatdoelen van de overheid zijn daarop gebaseerd. “Het is onze rol om partijen samen te brengen, financiële oplossingen in kaart te brengen en daarmee transitie in Nederland te versnellen”, aldus Van Dalen. “Dat doen we onder andere met de Financieringstafels.” Meer weten? Lees hier het hele interview met Van Dalen en haar collega’s.
