Wie kent ’m nog? Die ‘ouderwetse’ Zilvervloot uit de vorige eeuw. Het bleek dé manier om kinderen aan het sparen te krijgen. Spaarders kregen niet alleen rente, maar ook een premie van de overheid. Totdat de regeling in 1992 werd afgeschaft. Zet daar ‘de jeugd van tegenwoordig’ maar eens tegenover die spullen kopen waar ze eigenlijk geen geld voor hebben.
Veel groter kon het contrast niet zijn. Een filmpje van de Zilvervloot uit 1979 en een filmpje van nu, waarin rapper Lexxus zegt dat hij het ongezond vindt als jongeren met geleend geld voor duizenden euro’s kleding kopen. De twee filmpjes dienden als aftrap van de brainstormsessie Doelsparen die vorige week bij het Verbond plaatsvond. Doel van de bijeenkomst was om op zoek te gaan naar nieuwe (en liefst creatieve) ideeën om mensen weer aan het doelsparen te krijgen. Want, zo werd benadrukt, de overheid treedt steeds meer terug en de burger moet financieel meer en meer zijn eigen broek ophouden.
Feiten
Beleidsadviseur Floske Weehuizen zette tijdens de sessie allereerst de feiten op een rij. Uit onderzoek van het Nibud blijkt dat zeventien procent van de huishoudens geen spaarrekening heeft. Ruim een derde (36 procent) heeft minder dan 5.000 euro spaargeld. En van de mensen die sparen, doet 69 procent dat maandelijks, waarvan 47 procent een vast bedrag weg legt en 31 procent alleen spaart als er geld overblijft.
“Helaas zijn er ook andere onderzoeken”, aldus Weehuizen, “waaruit onder meer blijkt dat 46 procent van de millennials het kopen of beleven van dingen belangrijker vindt dan een gevulde spaarrekening. En volgens een onderzoek van de Rabobank zou twee derde van de Nederlanders meer willen sparen dan ze nu doet.”
Plakbandpensioen
Auteur Gerhard Hormann die juist geheel tegen de maatschappelijke trend in, zijn hypotheekschuld afloste, gaf daarna een inleiding over ‘zijn winst’. Toen er in 2009 een reorganisatie op zijn werk gaande was, werd hij gespaard, maar hij trok wel zijn plan. Hij is als ‘een bezetene’ het aflossingsvrije deel van zijn hypotheek gaan aflossen. “Ik viel dan ook van mijn stoel van verbazing toen ik vorig jaar hoorde dat de banken de campagne ‘aflosblij’ hadden gelanceerd. Daar was ik al tien jaar eerder mee begonnen”, aldus Horman.
Zijn advies: neem de regie in eigen hand door gedisciplineerd te sparen. “Ik kon op mijn 55e al met plakband pensioen, daar had ik geen pensioenakkoord voor nodig.”
Voor zijn eigen kinderen haalde hij de zilvervlootregeling van stal door ze uit eigen zak tien procent extra rendement te beloven als ze een mooi bedrag bij elkaar zouden sparen voor ze het huis verlaten. En hij regelde zelf wat de politiek na decennia discussie nog niet is gelukt: een basisinkomen. “Door tachtigduizend euro te sparen, kon ik mezelf een aantal jaren duizend euro per maand uitkeren.”
Deelsessies
Na de theorie was het tijd voor de praktijk. De deelnemers werden in vier groepen verdeeld en kregen de opdracht te bedenken welke spaarbehoeften en -doelen er per leeftijdsgroep kunnen zijn. Vanzelfsprekend kregen zij ook de vraag om met oplossingen te komen. Helpt een aantrekkelijker product? Moet er meer worden samengewerkt? Anders en creatiever worden gedacht?
Een kleine greep uit de vele ideeën levert het volgende op. Bij de jongste leeftijdsgroep (0-18 jaar) wordt vooral veel van educatie verwacht, maar mag het ook wel wat moeilijker worden om geld op te nemen. Voor de groep 18-30 jaar moet het doel een eigen woning zijn en verwachten de deelnemers met name veel van visualisatie. “Aan de hand van een virtuele vergelijking met andere klanten, maar ook door de opbouw van een huis in delen te laten zien.”
De oplossing voor 30- tot 50-jarigen kan worden gezocht in het sparen/beleggen van de uitgaven die niet meer nodig zijn, bijvoorbeeld die van kinderopvang. “Zodoende sparen mensen voor de volgende levensfase.” En bij de leeftijdsgroep 50-65 jaar is het doel helder: pensioen. “Dat betekent heel simpel netto sparen om (eerder) te kunnen stoppen met werken. Liefst via de werkgever die spaarmomenten als een salarisverhoging is een spaarpot voor het pensioen kan doen.”
Kansrijk
De conclusie van de sessie was kort maar krachtig dat doelsparen, ondanks de lage rente en de afwezigheid van fiscale prikkels, kansrijk is. Of, zoals dagvoorzitter Paul Koopman het verwoordde: “We leven in een ander tijdperk met internet, platforms, nieuwe inzichten uit de gedragseconomie en burgers die zich meer dan vroeger druk maken om zaken als het milieu en de eigen gezondheid. Als je een eigen woning wil kopen of je kinderen wil laten studeren, is het handig om een financiële buffer te hebben. Door creatief samen te werken kan de zilvervloot 2.0 alsnog de wind in de zeilen krijgen.”
Het Verbond gaat kijken of uit de veelheid van ideeën een pilot kan worden opgestart. Ook heeft het Verbond heeft het thema doelsparen ingebracht bij het programma consumentenkeuzes van het ministerie van Financiën.
Was dit nuttig?