Demografische ontwikkelingen, een veranderende arbeidsmarkt, economische dynamiek en de veranderende klantbehoefte maken een aanpassing van het pensioenstelsel noodzakelijk. De overgang naar een systeem met heldere, persoonlijke pensioenvermogens met risicodeling lost een groot aantal knelpunten op.

De pensioenregelingen worden voor de deelnemer begrijpelijker, makkelijker mee te nemen bij een baanwissel, beter bestand tegen de dynamiek op de arbeidsmarkt en bieden in de toekomst een basis voor meer maatwerk en keuzes.

Bestaande solidariteit collectief organiseren
In een persoonlijk pensioenvermogen met risicodeling kunnen bestaande solidaire onderdelen (zoals arbeidsongeschiktheid, vroegtijdig overlijden of juist lang leven) goed collectief worden georganiseerd. Daarnaast zullen pensioenuitvoerders beleggen voor de gehele portefeuille, wat leidt tot diversificatie-, schaal- en kostenvoordelen. Bovendien kunnen werkgever en werknemers bij persoonlijke pensioenvermogens afspraken blijven maken over de pensioenregeling en kunnen zij binnen een onderneming zelf kiezen welke pensioenuitvoerder (algemeen pensioenfonds, premiepensioeninstelling, pensioenfonds of verzekeraar) de beste prestatie tegen de laagste kosten levert. 

Vergelijkbare welvaartswinsten
In een persoonlijk pensioenvermogen kunnen vergelijkbare welvaartswinsten worden gerealiseerd als in andere contractvormen, als dezelfde aannames worden gehanteerd. Verder dient de meerwaarde van intergenerationele risicodeling te worden genuanceerd. De welvaartseffecten van pensioenen die aansluiten bij de persoonlijke voorkeuren en omstandigheden van het individu en van verstandige keuzes blijken in veel gevallen groter te zijn dan die van risicodeling.

Cruciaal is tot slot dat er bij de overgang naar een nieuw pensioenstelsel geen verdere versobering van het fiscale kader plaatsvindt. Dit zou een slechte start zijn van een al moeizame hervorming en kan het draagvlak voor hervormingen ernstig aantasten.
 
Lees het position paper van het Verbond over de toekomst van het Nederlandse pensioenstelsel.

Mee met de tijd
Enkele jaren geleden publiceerde het Verbond de pensioenvisie 'Mee met de tijd; naar een toekomstbestendig pensioenstelsel'. Aan die visie lag ook een onderzoek naar de behoeften van consumenten (uitgevoerd door TNS NIPO) ten grondslag. Het Verbond wil met zijn visie een bijdrage leveren aan de discussie over het pensioenstelsel. Dat mag ook van verzekeraars worden verwacht, aangezien ze behalve individuele pensioenaanvullingen, ook zo’n twintig procent van de collectieve pensioenregelingen in Nederland uitvoeren.

De variabele uitkering (doorbeleggen na pensioendatum) is mogelijk gemaakt via de Wet verbeterde premieregeling. Alle pensioenuitvoerders die een vaste en/of variabele uitkering aanbieden zijn vanaf 1 januari 2018 wettelijk verplicht om gebruik te maken van het standaardmodel bij de communicatie hierover richting hun deelnemers. Doel is de deelnemer zo goed mogelijk te informeren over de keuze die de deelnemer heeft tussen een vaste uitkering en een variabele uitkering.

Standaardmodel om te helpen kiezen

Voor de pensioendatum versturen verzekeraars een grotendeels gestandaardiseerd informatiedocument aan deelnemers. Dit is bedoeld om hen te helpen kiezen tussen een vaste en een variabele uitkering, en bij welke uitvoerder de deelnemer de door haar gewenste uitkering aankoopt. In de informatie staan de gevolgen en risico’s bij deze keuze beschreven. 

Het standaardmodel biedt de informatie gelaagd aan: hoofdlijnen (laag 1) en toelichting op hoofdlijnen (laag 2). De gelaagde opzet komt digitaal verstrekt het best tot zijn recht. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft inmiddels ingestemd met het standaardmodel, zie daarvoor ook de publicatie in de Staatscourant.

Op deze pagina staat alle achterliggende documentatie over de standaardmodellen.

Sparen via een spaarrekening in box 3 is minder voordelig als via een lijfrente wordt gespaard, omdat de betaalde premies niet fiscaal aftrekbaar zijn. Heel veel ZZP'ers blijken niet op de hoogte te zijn van deze en andere fiscale regels en mogelijkheden om te sparen voor later. Deze onwetendheid heeft het startpunt gemarkeerd van de Taskforce Inkomen voor later.

Aan de Taskforce nemen deel de Kamer Van Koophandel, het Ministerie van Sociale Zaken, Wijzer in Geldzaken, Stichting ZZP Nederland, Het Verbond van Verzekeraars en het NIBUD.

Structurele samenwerking

De structurele samenwerking heeft als doel de pensioenopbouw van de ZZP’er te stimuleren en ZZP’ers daadwerkelijk stappen te laten zetten voor het opbouwen van een oudedagsvoorziening. De Taskforce doet dit door oplossingsrichtingen aan te dragen waarbij eenvoud en flexibiliteit centraal staan om zo in te spelen op de behoefte van ZZP’ers. 

Goede ideeën? Meld ze bij de Taskforce!

De Taskforce is voor en met ZZP'ers. Daarom roept zij alle ZZP'ers op zich vooral te melden met ideeën, oplossingen, maar ook met knelpunten en vooral zaken waar behoefte aan is. Dan kan de Taskforce daar mee aan de slag!

Missie

‘Awareness vergroten onder de brede doelgroep zzp’ers over het nut en de noodzaak om een inkomen voor later op te bouwen en zzp’ers te stimuleren daadwerkelijk stappen te zetten tot het opbouwen van een oudedagsvoorziening. De Taskforce doet dit door oplossingsrichtingen aan te dragen waarbij eenvoud en flexibiliteit centraal staan.’

Werkwijze 

De Taskforce Inkomen voor later heeft periodiek overleg over drie overkoepelende thema’s:

• Bewustzijn: zzp‘er en pensioen
• Flexibiliteit: inleg en opname
• Eenvoud: mogelijkheden om op een eenvoudige manier te sparen voor je pensioen

Deelnemers die naar het buitenland verhuizen of vanuit het buitenland naar Nederland komen, kunnen in bepaalde situaties verzoeken om hun opgebouwde pensioen over te dragen van of naar het buitenland. In de Pensioenwet is sinds 1 januari 2007 een aantal bepalingen opgenomen op het gebied van internationale individuele waardeoverdracht. Een aantal van deze bepalingen legt aan de pensioenuitvoerder verplichtingen op.

Om pensioenuitvoerders hiermee te helpen hebben het Verbond van Verzekeraars en de Pensioenfederatie samen met hun leden in 2012 de handleidingen en modelvragenlijsten Internationale waardeoverdrachten opgesteld. Doelstelling van de handleidingen en modelvragenlijsten is het vergroten van de praktische uitvoerbaarheid van een internationale waardeoverdracht en het vereenvoudigen van de inhoudelijke (juridische) beoordeling. De handleidingen zijn in 2022 volledig bijgewerkt en geactualiseerd. Begin 2024 is de Handleiding voor uitgaande internationale waardeoverdrachten aangepast vanwege twee uitspraken van het Europese Hof van Justitie op 16 november 2023. Er is zowel een Nederlandse als een Engelse versie beschikbaar.

• Handleiding en modelvragenlijst individuele inkomende waardeoverdrachten
• Handleiding en modelvragenlijst individuele inkomende waardeoverdrachten (Engelstalige versie)
• Handleiding en modelvragenlijst individuele uitgaande waardeoverdrachten
• Handleiding en modelvragenlijst individuele uitgaande waardeoverdrachten (Engelstalige versie)

Het proces van automatische waardeoverdracht van kleine pensioenen (WOKP) is op 1 augustus 2019 gestart. Vanaf dat moment kunnen pensioenuitvoerders alle kleine pensioenen die op of na 1 januari 2018 (zijn) ontstaan automatisch overdragen. Hierdoor behoudt het pensioen zijn bestemming en worden kleine pensioenaanspraken samengevoegd tot een meer volwaardig pensioen.

Uitvoering automatische waardeoverdracht

Het Verbond van Verzekeraars en de Pensioenfederatie hebben in 2018, ter voorbereiding op het proces van automatische waardeoverdracht, een servicedocument en een uitgebreide Q&A  opgesteld (zie onderstaande documenten). Doel van dit servicedocument is om alle pensioenuitvoerders inzicht te geven in de wijze waarop zij de automatische waardeoverdracht van de kleine pensioenen kunnen uitvoeren. Voor een goede werking van het proces is het namelijk van belang dat alle pensioenuitvoerders hetzelfde proces volgen.

Opschoonactie kleine pensioenen van voor 01-01-2018

Er zijn in de pensioensector ook nog enkele miljoenen kleine pensioenen die vóór 2018 zijn ontstaan en die pensioenuitvoerders ook (deels) willen overdragen. In wetgeving is opgenomen dat de Pensioenfederatie en het Verbond samen een plan moeten opstellen voor de ordentelijke overdracht van deze kleine pensioenen. Dit plan is op 16 maart 2021 gepubliceerd in de Staatscourant en is op 1 april 2021 ingegaan. Om de pensioenuitvoerders te informeren over het plan en de wijze waarop uitvoerders uitvoering kunnen geven aan het plan, hebben de Pensioenfederatie en het Verbond een tweede servicedocument opgesteld. 

Op 26 april is een addendum op het oorspronkelijke plan gepubliceerd in de Staatscourant. Hierin is een aanvullende planning gemaakt voor de overloopperiode die hoort bij het oorspronkelijke plan voor de opschoonactie. De overloopperiode is bedoeld voor de overdracht van de kleine pensioenen van voor 2018, die niet volgens de planning in het oorspronkelijke plan konden worden overgedragen. De overloopperiode start op 1 mei 2023 en loopt tot en met november 2023. 

De bestaande Q&A is aangevuld met vragen die betrekking hebben op het addendum. 

Documenten

• Servicedocument Opschoonactie
• Servicedocument Automatische waardeoverdracht
• Q&A Wet waardeoverdracht klein pensioen

De modelovereenkomst is een standaardcontract dat de in het protocol gemaakte afspraken weerspiegelt en dat door de pensioenverzekeraars moet worden gebruikt bij collectieve waardeoverdrachten. De modelovereenkomst biedt ruimte om invulling te kunnen geven aan eventuele specifieke situaties (als gevolg van lopende afspraken) waarin het standaardcontract niet voorziet.

De modelovereenkomst is geactualiseerd per maart 2023. De modelovereenkomst is aangepast op de volgende punten:
1. De informatieverplichting
2. Opgave op overdrachtsdatum
3. Privacy
4. Tekstuele aanscherpingen

Standaardisering proces

Het proces van collectieve waardeoverdracht was tot 2019 niet gestandaardiseerd. Pensioenuitvoerders hanteerden hun eigen procedures en overdrachtsovereenkomsten. Hierdoor waren collectieve waardeoverdrachten veelal complexe en langdurige processen waar werkgevers, deelnemers noch uitvoerders vreugde aan beleefden. Daar is in 2019 een oplossing voor gekomen.

In december 2018 hebben de leden tijdens de ALV ingestemd met het protocol collectieve waardeoverdracht. Om het proces van collectieve waardeoverdracht verder te vereenvoudigen is in aanvulling op het protocol een modelovereenkomst opgesteld.
Dit moet resulteren in versnelling van procedures, eenduidigheid voor werkgevers en deelnemers en lagere kosten voor alle betrokken partijen.

Voor wie bestemd?

Het protocol collectieve waardeoverdracht betreft algemeen bindende zelfregulering en is vanaf 1 januari 2019 in werking getreden. Het protocol is vooralsnog alleen van toepassing op pensioenverzekeraars. Ook andere pensioenuitvoerders mogen het protocol en de modelovereenkomst te gebruiken.