Verzekeraars baseren de premie en voorwaarden van een overlijdensrisico- of arbeidsongeschiktheidsverzekering onder andere op het gezondheidsprofiel van de verzekerde. Bij een verhoogd risico kan de verzekeraar een premieopslag berekenen, de voorwaarden aanpassen of besluiten geen verzekering aan te bieden. Het Verbond vindt het belangrijk dat het inschatten van risico’s gebeurt op basis van goede, actuele informatie en dat zoveel mogelijk mensen toegang hebben tot een passende verzekering.
Actueel
Achtergronden
Waarom medische acceptatie?
Als iemand een arbeidsongeschiktheidsverzekering aanvraagt, wil de verzekeraar weten hoe groot het risico is dat de klant arbeidsongeschikt raakt, en blijft. Bij een overlijdensrisicoverzekering wordt een inschatting gemaakt van het risico dat de klant vroegtijdig overlijdt. Deze risico-inschatting gebeurt op basis van het (gezondheids)risicoprofiel van de klant. Op basis van deze risico-inschatting beoordeelt de verzekeraar de aanvraag. Dit proces heet medische acceptatie.
Medische acceptatie is nodig, omdat de verzekeraar een risico overneemt van de klant: als die arbeidsongeschikt raakt of overlijdt, dan keert de verzekeraar een bedrag uit. Daar hangt natuurlijk wel een prijskaartje aan. Om de hoogte van de premie te kunnen bepalen, moet de verzekeraar een inschatting maken van het risico. Bij een verhoogd risico kan hij besluiten om een premieopslag te berekenen, de voorwaarden aan te passen of om geen verzekering aan te bieden.
Zowel consumenten als verzekeraars hebben contractvrijheid. Consumenten zijn niet verplicht om een overlijdensrisico- of arbeidsongeschiktheidsverzekering af te sluiten. Dat brengt met zich mee dat verzekeraars zelf moeten kunnen beslissen aan wie ze een verzekering aanbieden en tegen welke voorwaarden. Hoe een verzekeraar de medische acceptatie vormgeeft, is zijn eigen verantwoordelijkheid.
Deskundig inschatten van risico’s
Het is belangrijk dat het inschatten van risico’s op een deskundige en objectieve manier gebeurt. Verzekeraars moeten zich houden aan wetgeving en gedragscodes, zoals de Wet op de Medische Keuringen (WMK), het Protocol Verzekeringskeuringen en de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (Wgbh/cz). Zo gebeurt het inschatten van de gezondheidssituatie altijd door of onder verantwoordelijkheid van een medisch adviseur. Deze maakt gebruik van informatie in de gezondheidsverklaring, een lijst met vragen die de verzekerde invult wanneer hij de verzekering aanvraagt. Eventueel wordt deze aangevuld met informatie van behandelend artsen of uit medisch onderzoek. Op basis van die informatie geeft de medisch adviseur advies aan de verzekeraar. Een acceptie-advies moet de medisch adviseur altijd onderbouwen.
Bevordering inschatting risico's en verzekerbaarheid
Het Verbond zet zich op verschillende manieren in om te bevorderen dat het inschatten van gezondheidsrisico’s op een professionele manier en op basis van toetsbare en actuele informatie gebeurt:
- Schone lei-regeling ex-kanker.
Per 1 januari 2021 is er een regeling voor ex-kankerpatiënten die een overlijdensrisicoverzekering of een uitvaartverzekering willen afsluiten. Zij hoeven bij het aanvragen van zo’n verzekering in een aantal gevallen niet meer te melden dat ze kanker hebben gehad. Meer over deze regeling is hier te vinden.
- Gezondheidsverklaring. Sinds 2017 kunnen verzekeraars een vernieuwd model Gezondheidsverklaring gebruiken. Het Verbond heeft dit ontwikkeld in samenspraak met patiëntenorganisaties en de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij ter bevordering der Geneeskunst (KNMG). De gemoderniseerde verklaring biedt meer duidelijkheid over wat een consument wel en niet moet invullen. In 2021 is de model Gezondheidsverklaring aangepast aan de schone lei-regeling voor ex-kankerpatiënten die een overlijdensrisicoverzekering of een uitvaartverzekering willen afsluiten.
- Nieuw predictiemodel voor borstkanker. In samenspraak met de Nederlandse Federatie van Kankerpatiënten organisaties hebben levensverzekeraars het Integraal Kankercentrum Nederland gevraagd een nieuw predictiemodel voor borstkanker te ontwikkelen. Hiermee kunnen zij het overlijdensrisico inschatten van iemand die ooit borstkanker heeft gehad. Dit model is in 2018 gelanceerd.
Ben je (ex-)kankerpatiënt? Lees meer over de nieuwe mogelijkheden om je te verzekeren per 2021 en over medische acceptatie bij overlijdensrisicoverzekeringen.
- Richtlijn voor acceptatie van mensen met een psychische aandoening. Het Verbond financiert onderzoek van de Nederlandse vereniging van Geneeskundig Adviseurs Verzekeringszaken (GAV) naar een richtlijn voor het accepteren van mensen met een psychische aandoening.
Brede toegankelijkheid
Verzekeraars vinden dat zoveel mogelijk mensen een passende verzekering moeten kunnen afsluiten. Daarom hebben ze de volgende initiatieven genomen:
- Vangnetmogelijkheden voor zelfstandig ondernemers. Voor zzp’ers die om medische redenen geen normale aov kunnen afsluiten, is er de private vangnetverzekering. De voorwaarden en premie zijn bij alle verzekeraars hetzelfde. Zzp’ers moeten deze verzekering binnen vijftien maanden na de start als ondernemer aanvragen. Ondernemers die uit loondienst komen, kunnen ook bij het UWV terecht voor een vrijwillige verzekering, maar die moeten ze binnen dertien weken aanvragen.
- De Hoop. Levensverzekeraars kunnen risico’s die ze zelf niet kunnen of willen accepteren, aanbieden bij herverzekeraar De Hoop. Hierdoor kunnen mensen met een hoger risico op vroegtijdig overlijden vaak toch een overlijdensrisicoverzekering afsluiten.
- Hiv. Twintig jaar geleden was het voor mensen met hiv onmogelijk om een levensverzekering af te sluiten. Maar de behandelingen hiervoor zijn inmiddels sterk verbeterd. Daarom hebben Nederlandse levensverzekeraars – als vrijwel enige in de wereld – afgesproken dat ze hiv als een chronische aandoening beschouwen, die gewoon kan worden verzekerd.
Erfelijke aanleg
Over verzekeringen en erfelijke aandoeningen bestaan veel misverstanden. Sommige mensen bij wie een erfelijke ziekte in de familie voorkomt, stellen een erfelijkheidsonderzoek of preventieve behandelingen uit. Ze zijn bang dat ze dit aan de verzekeraar moeten melden en dan geen verzekering kunnen afsluiten.
Is deze angst terecht? Oftewel: mag de medisch adviseur vragen naar een erfelijke aanleg voor een bepaalde ziekte of aandoening? Dat hangt af van het bedrag waarvoor je een verzekering wilt afsluiten.
Boven de vragengrens
Sluit je een verzekering boven de vragengrens af, dan is misschien een medische keuring nodig. Boven de vragengrens kun je ook vragen krijgen over de kans op een ernstige, onbehandelbare erfelijke ziekte van jezelf of je familie of over de resultaten van eerder verricht erfelijkheidsonderzoek (een chromosomaal of DNA-onderzoek). Is bekend dat je een erfelijke aanleg hebt voor een ziekte, dan moet je dat dus melden, ook al heb je deze ziekte (nog) niet.
Onder de vragengrens
Als het gaat om een bedrag onder de vragengrens, mag de medisch adviseur niet vragen naar een erfelijke aanleg. Heeft een arts bij een erfelijkheidsonderzoek echter gezien dat je een erfelijke aanleg hebt én heb je al klachten of verschijnselen, dan moet je dat wél melden. Is bekend dat je wel een erfelijke aanleg hebt voor een ziekte, maar heb je deze ziekte (nog) niet, dan hoef je dat dus niet te vertellen. Heb je uit voorzorg een operatie of een andere preventieve behandeling ondergaan maar geen klachten of verschijnselen van deze ziekte? Dan hoef je deze operatie of behandeling niet te melden.
Gezondheidsverklaring
Wie een levensverzekering of arbeidsongeschiktheidsverzekering wil afsluiten, moet meestal een gezondheidsverklaring invullen. Deze bevat een serie vragen over de gezondheid. Nadat de verklaring is ingevuld, beoordeelt een medisch adviseur de gezondheidssituatie. Daaruit volgt een advies aan de verzekeraar over de vraag of die de deelnemer kan accepteren en zo ja, onder welke voorwaarden. Op deze pagina staat alle informatie over hoe dat proces precies werkt. (Ex-)kankerpatiënten verwijzen we voor meer informatie over het afsluiten van een overlijdensrisicoverzekering naar VanAtotZekerheid.nl.
