De commerciële scheepvaart wordt in het Rode Zee gebied en de Straat van Hormuz regelmatig aangevallen door Houthi-troepen. Dit leidt tot aanzienlijke verstoringen in het vrachtverkeer door het Suezkanaal. Reders staan voor de keuze om een risicovolle route te nemen en daarbij extra (en vaak kostbare) veiligheidsmaatregelen te treffen. Dit levert in de eerste plaats extra risico’s voor de bemanning die mogelijk onverzekerd zijn, maar ook voor schip en lading. Alternatief is omvaren langs Kaap de Goede Hoop, met een extra vaartijd van 10 tot 14 dagen en dito kosten.
Bijeenkomst
Ook VNO-NCW en MKB-Nederland geven aan dat deze situatie verstrekkende gevolgen heeft; “reders verkeren in onzekerheid, de kosten voor containertransport stijgen snel, extra toeslagen vallen slecht bij verladers, en volgens de VN legt de crisis extra druk op inflatie, voedselleveranties en resulteert omvaren ook in een hogere uitstoot. Het handhaven van stabiliteit en kalmte te midden van deze uitdagingen is echter van het grootste belang.” Daarom organiseerde VNO-NCW en MKB-Nederland samen met KVNR en evofenedex op 7 februari een informatiebijeenkomst online en in de Malietoren in Den Haag. Het Verbond van Verzekeraars was aanwezig om vragen over verzekeringsdekking en mogelijke uitsluitingen toe te lichten.
Omdat er veel onzekerheden zijn en elke verzekeraar zijn eigen beleid bepaalt en eigen voorwaarden stelt, is het is vooral belangrijk om bij vragen over de dekking contact op te nemen met de eigen verzekeraar of verzekeringsmakelaar.
Leendert-Jan Visser van VNO-NCW / MKB-Nederland opende de bijeenkomst en wees op de hiervoor geschetste situatie.
Annet Koster van de rederijvereniging KVNR schetste het belang van een veilige doorvaart en het handhaven van een gelijk speelveld voor alle partijen. Het raakt vanzelfsprekend direct de reders, maar uiteindelijk iedereen. Tegelijkertijd moeten we de impact op dit moment niet overdrijven. De economie is flexibel en tekorten in de schappen vallen vooralsnog mee. De bemanning van de Galaxy Leader, een van het eerst aangevallen schip, is helaas nog altijd niet vrij. De initiële Israëlische link is stap voor stap uitgebreid waardoor de onzekerheid verder is toegenomen, ondanks militaire aanwezigheid in de regio. Voor Nederlandse reders was het binnenvaren van de regio geen optie meer toen de Nederlandse overheid begin januari 2024 heeft aangegeven dat nieuwe aanvragen voor militaire beveiliging niet meer worden gehonoreerd en verzekeringsdekking niet meer mogelijk is. Dit terwijl bijvoorbeeld de Italiaanse overheid schepen onder Italiaanse vlag nog wel begeleid en beschermd.
De KVNR roept op om de defensieve operatie moet worden versterkt, met verdere verbreding van de coalitie. Beveiligers aan boord is een vereiste om de veiligheid van schepen, lading en met name ook de bemanning te vergroten. Dit is ook een voorwaarde van verzekeraars om weer dekking te bieden. Een nog nauwelijks benoemde gedupeerde van deze crisis is Egypte, dat veel inkomsten van doorvaart door het Suezkanaal mist.
Casper Roerade van evofenedex informeerde het publiek over de impact van deze crisis op logistieke ketens en de toekomstperspectieven. Hij onderschrijft dat de veiligheid van de zeevarenden van het allergrootste belang is. De impact van het moeten omvaren kost tijd, maar wordt door containerbedrijven ook misbruikt om vrachtprijzen onevenredig te verhogen. Ook leidt het tot meer emissies en dus tot onduurzaamheid. Het is ook niet de eerste crisis die de supply chain negatief beïnvloed. De kans dat de route Rode Zee en Suezkanaal echt veilig wordt en geen vertragingen meer opleveren is echter klein. Door al deze crises is de weerbaarheid van Nederlandse bedrijven is vergroot, mede door betere planning, scenario-analyses en ketensamenwerking.
Wat het beleid en de impact is op het Nederlands bedrijfsleven werd toegelicht door Jules Gerzon van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Hij gaf aan dat de Houthi-aanvallen een steeds grotere bedreiging zijn voor onze economische belangen, ondanks pogingen tot de-escalatie. Daarom is politieke steun verleend aan de internationale coalitie die bescherming biedt en militair optreedt. Het VN-handelsagentschap UNCTAD meldde eind januari dat in 2 maanden tijd het aantal vervoerde goederen door de Rode Zee met 45 procent daalde. Het aantal scheepsbewegingen in de regio is met 39 procent afgenomen. Daardoor neemt de kans toe op hogere inflatie, komt er meer onzekerheid over voedselleveranties en een is er een toename van de uitstoot van broeikasgassen. De samenwerking met de branches is goed en de zorgen van Nederlandse ondernemer staan goed op het netvlies. Waar mogelijk wordt in het te voeren beleid rekening gehouden.
Vanuit DNB werd door Jan Willem van den End aangegeven dat Nederland gevoelig is voor verbrokkeling van internationale handelssysteem.
Nederland is een van de meest open economieën van de wereld. Een scenario-analyse leert dat Nederland, als kleine open economie, sterk geïntegreerd is in het mondiale financiële systeem. En daardoor bijzonder gevoelig is voor de wereldwijde toename van geo-economische fragmentatie. Bij verstoring van mondiale waardeketens, bijvoorbeeld als gevolg van de situatie in het Rode Zee gebied, wordt de Nederlandse economie sterk geraakt. De inflatie in Nederland loopt daardoor sneller op dan in andere landen, in-en uitvoer nemen sterker af en het Bruto Nationaal Product herstelt zich minder snel.
Edwin de Groot van Rabobank schetst de trends in de geopolitieke wereld. De gevolgen zijn voor nu nog wel te overzien, maar de onzekerheden zijn groot. Verdere uitbreiding van risicogebieden is niet uit te sluiten en de kans op snelle de-escalatie is klein. Het effect van het huidige conflict is naar verwachting een 0,5 procentpunt hogere inflatie.
Vanuit het ministerie van Defensie werd aangegeven nog dat verschillende opties worden verkend om de veiligheid te verbeteren. Zoals actieve deelname aan Prosperity Garden.
Het ministerie van IenW kijkt naar de veiligheid van met name Nederlands gevlagde schepen. Mede door internationale samenwerking wordt het actuele veiligheidsbeeld zo accuraat mogelijk geschetst.
Verzekeringsissues
Voor antwoorden op vragen over de mogelijkheden om deze risico’s te (blijven) verzekeren heeft het Verbond van Verzekeraars een informatiepagina ingericht. Hier schetsen we de risico’s en de verzekerbaarheid van transport (schepen, bemanning, lading) in de door geweldsacties bedreigde gebieden in onder andere het Rode Zee gebied en de Straat van Hormuz. Het kan hierbij gaan om piraterij, terrorisme en oorlogshandelingen, zoals kapingen, beschietingen, raketaanvallen en zeemijnen. Bij de vraag of er wel of geen dekking is op een polis hangt het er van af welke voorwaarden er gesteld zijn. En of duidelijk is wat de situatie is (is er oorlog, is het piraterij, is het terrorisme, was het nog altijd onvoorzien), wat getroffen kan worden (het schip, de bemanning, de lading en de belangen van derden door bijvoorbeeld vertraging of vervuiling) en welk recht van toepassing is (Nederlands of Engels).
Was dit nuttig?