De commerciële scheepvaart wordt in de Rode Zee en de Straat van Hormuz regelmatig aangevallen door Houthi-troepen. Dit leidt tot aanzienlijke verstoringen in het vrachtverkeer door het Suezkanaal. Reders staan voor de keuze om een risicovolle route te nemen en daarbij extra (en vaak kostbare) veiligheidsmaatregelen te treffen.
De aanvallen leveren in de eerste plaats extra risico’s voor de bemanning op, omdat niet altijd zeker is dat een overlijden is gedekt. Maar ook schip en lading lopen extra risico's. Alternatief is om te varen langs Kaap de Goede Hoop, met tien tot veertien dagen extra vaartijd en kosten. Tijdens het congres van de International Union of Marine Insurers stonden de geopolitieke spanningen centraal.
Daling lading
Het VN-handelsagentschap UNCTAD meldde eind januari dat in twee maanden tijd de hoeveelheid vervoerde lading door de Rode Zee met 45 procent daalde. Het aantal scheepsbewegingen in de regio is met 39 procent afgenomen. De VN stelt dat daardoor de kans toeneemt op hogere inflatie, meer onzekerheid over voedselleveranties en een toename van de uitstoot van broeikasgassen.
Risico's
Hieronder schetsen we de risico’s en de verzekerbaarheid van transport (schepen, bemanning, lading) in de door geweldsacties bedreigde gebieden in onder andere de Rode Zee en de Straat van Hormuz. Het kan gaan om piraterij, terrorisme en oorlogshandelingen, zoals kapingen, beschietingen, raketaanvallen en zeemijnen.
Bij de vraag of er wel of geen dekking is op een polis hangt het ervan af welke voorwaarden er zijn gesteld. En of duidelijk is wat de situatie is (is er oorlog, is het piraterij, is het terrorisme, was het nog altijd onvoorzien?), wat getroffen kan worden (het schip, de bemanning, de lading en de belangen van derden door bijvoorbeeld vertraging, beschadiging of vervuiling?) en welk recht van toepassing is (Nederlands of Engels?).
Eigen beleid
Bovendien kan elke polis anders zijn. Een verzekeraar bepaalt zijn eigen beleid en stelt eigen voorwaarden. Het is dus van belang om bij vragen over de dekking contact op te nemen met de eigen verzekeraar of verzekeringsmakelaar.
Bij schaderisico’s van lading (cargo) zijn vooral de leveringscondities van belang: ligt het risico contractueel bij de leverancier, de verlader, of de koper/ontvanger?
Wat kan worden verzekerd?
Via met name de co-assurantiebeurs bieden in Nederland actieve transportverzekeraars dekking voor schade aan zeeschepen en de vervoerde lading.
Bij zogenaamde P&I Clubs kunnen scheepseigenaren een Protection & Indemnity-verzekering afsluiten. Deze biedt dekking voor aansprakelijkheid voor diverse schades, zoals dood of lichamelijk letsel van bemanningsleden en derden, aanvaring met een ander schip of een obstakel, milieuverontreiniging en aansprakelijkheid voor schade aan de vervoerde lading. Wereldwijd zijn er twaalf van deze clubs actief, die not-for-profit opereren.
Lloyds of London
Cascoverzekeraars bieden dekking voor aanvaringschades tot maximaal de verzekerde som. Daarnaast kan er extra dekking worden ingekocht worden voor oorlogsrisico's, cyberrisico’s, gijzeling (Kidnap & Ransom) en politieke risico’s (‘CEND cover’). Veelal lopen deze verzekeringen via de Londense markt Lloyds.
Welke schades worden gedekt?
1. Beschadiging van een schip (Hull). Buiten het genoemde risicogebied is er gewoon dekking conform de voorwaarden.
2. Beschadiging van de lading (Cargo). Dit is gedekt onder een goederenpolis. Op de meeste polissen is het oorlogsrisico (incl. gewapend conflict) standaard meeverzekerd. Zolang de verzekeraar het oorlogsrisico niet heeft opgezegd, is er dekking, zowel binnen als buiten de genoemde risicogebieden. Bij de lading is het ook van belang onder welke condities het vervoer is afgesloten. Leveringen vanuit China worden vaak door de leverancier of product gedekt. Als deze gezien de situatie de dekking intrekken, komt het risico op beschadiging of vertraging van de levering bij de kopers (in Nederland) te liggen. Dit kan dan gedekt zijn onder de zogenaamde Buyers Interestdekking van een polis.
3. Gewonde of gegijzelde bemanning. Dit is alleen gedekt onder een P&I polis of op een aparte Kidnap & Ransom-polis. Ook kan er dekking zijn onder de zogenaamde WAR P&I van een Hull-polis voor dood en/of lichamelijk letsel. Zoek in ieder geval contact met de verzekeringsmakelaar voor advies.
4. Vertraging (in levering van de lading) door extra vaartijd of wachten. Schade als gevolg van vertraging is meestal niet gedekt. Sommige polissen bieden wel dekking als door vertraging schade aan de lading optreedt (met name bij bederfelijke lading). Ook de extra kosten van het om veiligheidsredenen omvaren kunnen zijn gedekt, maar dan moet het moeten omvaren wel onvoorzien zijn, zoals twee jaar geleden door de stranding van de EverGiven in het Suezkanaal. Van onvoorzien lijkt nu in de genoemde regio’s geen sprake meer.