In de snelgroeiende markt van zonnepanelen heerst veel onkunde. Risico’s op schade en zelfs gevaarlijke situaties zijn aan de orde van de dag. Heldere regelgeving, certificeringen én goede samenwerking zijn noodzakelijk om de veiligheid en verzekerbaarheid te borgen. Tijdens de POV-Preventiedag van het Verbond van Verzekeraars, op 11 april in het Bomencentrum in Baarn, stond bewustwording rondom alle risico’s van zonnepaneelinstallaties dan ook hoog op de agenda.
Jaap Baarsma, voorzitter van brancheorganisatie Solar Holland beet het spits af. “De markt voor zonnepanelen is momenteel booming business.” Dit jaar telt Nederland evenveel zonnepanelen als inwoners.” Dat die opkomende zonne-industrie een keerzijde heeft, schetst Bert van Woudenberg, directeur ProfiNRG in zijn pleidooi voor heldere regelgeving en een verplichte certificering. Zijn er dan geen verplichte normen waaraan zonnepanelen(installaties) moeten voldoen? Daar kan Chris van der Meijden, Technisch Directeur bij Kiwa, kort over zijn. “Er is op dit moment niets verplicht.”
Harry Wolkenfelt vertelt als algemeen directeur van verzekeraar Solarif over de wirwar van verzekeringen die er momenteel aangeboden worden. Hij weet hoeveel er bij het verzekeren van zonnepanelen komt kijken. “Ik heb de langste vragenlijst van Nederland.” Allart de Jong, eigenaar van Omega Energietechniek onderstreept in zijn betoog het belang van inspecties en onderhoud, waardoor zowel kwaliteit geborgd blijft als een beheersing van de schadelast mogelijk wordt. Tot slot werpt Rob Overdijkink, Safety consultant bij FSE Support, een blik op de gevaren van lithium batterijen en de toekomst van energieopslag in Nederland.
In 2019 net zoveel zonnepanelen als Nederlanders
Dit jaar telt Nederland evenveel zonnepanelen als inwoners. De markt voor zonne-energie is booming, stelt Jaap Baarsma, voorzitter van brancheorganisatie Solar Holland. “Afgelopen jaar zijn er meer dan 5 miljoen panelen geplaatst.”
Dat de Nederlandse markt voor zonne-energie zo sterk in opkomst is, is volgens de eerste spreker van de POV-Preventiedag “niet gek”. “Panelen zijn de afgelopen tien jaar twee keer zo efficiënt geworden, terwijl de prijs met een kwart is gedaald.” Zonne-energie is volgens Baarsma dan ook gemeengoed in de reguliere installatiesector geworden. “Rij een willekeurige wijk in Nederland binnen en je ziet installateurs op het dak panelen plaatsen.”
Werk aan de winkel
In 2050 moet volgens internationale afspraken de Nederlandse energievoorziening fossielvrij zijn. Onderzoeksbureau TNO voorspelt dat 30 procent van de totale energievoorziening dan uit zonne-energie wordt gehaald. Dat betekent dat er 200 tot 300 gigawatt aan zonnepanelen geïnstalleerd moeten worden. “Op dit moment staat de teller op 5 gigawatt. Er is dus nog flink wat werk aan de winkel.”
Groot oppervlakte
Die gigantische hoeveelheid nieuwe zonnepanelen zullen een oppervlakte beslaan van 2000 tot 3000 vierkante kilometer. “Gelukkig is er meer ruimte in ons land dan je zou denken”, betoogt Baarsma. Een derde kan volgens de voorzitter geplaatst worden op daken van huizen en gebouwen. Niet-gebruikte ruimte als dijken kunnen daarnaast voor een derde deel benut worden. Voor het laatste deel moet er nieuwe ruimte ontwikkeld worden, zoals zonneparken op het IJsselmeer en de Noordzee. “Kostbare landbouwgrond hoeft dus niet te wijken voor zonne-energie.”
Toenemend risico
Door het groeiend aantal zonnepaneleninstallaties, wordt ook het risico op schade een steeds groter aandachtspunt. Uit een recent TNO-rapport blijkt dat het brandrisico bij indaksystemen en connectoren het grootste probleem is. Dit soort systemen liggen vaak dicht op brandbaar materiaal. Ook de human factor speelt een belangrijke rol bij brandrisico. “Veel connectoren worden onzorgvuldig geïnstalleerd, en de aanleg van bekabeling laat vaak te wensen over.”
Kwaliteit waarborgen
Om het risico op schade te verkleinen, moet de kwaliteit van PV-systemen gewaarborgd worden. Dit kan enerzijds door internationale standaarden voor het materiaal en keuringen voor grote installaties bij bedrijven en collectieve woningbouwprojecten. Anderzijds moet de ketenverantwoordelijkheid - de samenwerking tussen aannemers, dakdekkers, installateurs en verzekeraars - beter geregeld worden.
Geen rem
Om de energietransitie naar zonne-energie niet onnodig te vertragen, pleit de branchevoorzitter voor duidelijkheid over aard van verzekeringen, uniforme kwaliteitseisen en een redelijke premiestelling. “Het zou zonde zijn als het verzekeringsaspect een rem wordt op de energietransitie. Laten we samenwerken aan een duurzame toekomst van onze energievoorziening. Een toekomst waar zonne-energie niet weg te denken valt.”
Het zou zonde zijn als het verzekeringsaspect een rem wordt op de energietransitie.
"Er is veel onkunde in de markt"
De markt voor zonnepanelen is relatief jong. Pas sinds 2012 worden de grotere zonnesystemen aangelegd. Bert van Woudenberg is al meer dan tien jaar actief in de zonne-industrie. “Er is veel onkunde in de markt.” En dat leidt volgens de directeur van ProfiNRG, groothandel in en ontwerper van zonne-installaties, tot onveilige situaties en verkeerde installaties.
Er wordt soms gesuggereerd dat iedereen zonnepanelen kan plaatsen. De realiteit is anders.
Zorgen over ontbreken verplichte normen zonnepanelen
Breng je een bouwproduct op de markt waarvoor een geharmoniseerde Europese productnorm geldt? Dan moet het product volgens de Construction Products Regulation (CPR) aan vastgestelde verplichtingen voldoen. Voor zonnepaneleninstallaties is er op dit moment geen Europese norm. Wel is er de NEN 7250, maar niets is verplicht. “Dit baart ons de nodige zorgen, want wij zien meer dakschades als gevolg van slechte installaties”, aldus Chris van der Meijden, technisch directeur bij Kiwa.
"De beste garantie is een goedwerkend systeem"
Storm, hagelbuien, blikseminslag, vorst, brand en diefstal. Risico’s op schade aan PV-systemen zijn groot en divers. Harry Wolkenfelt van verzekeringsmaatschappij Solarif verlaagt de risico’s voor ondernemers in zonnesystemen tot het uiterste minimum. “Ik heb de langste vragenlijst van Nederland.”
Inspecties: voorkomen is beter dan genezen
Allart de Jong weet als directeur van Omega Energietechniek alles over de gevaren van slecht geïnstalleerde PV-systemen. “Helaas worden PV-installaties vaak matig aangelegd. In 95% van de inspectierapporten zien wij foutieve connectoren terug.” Hij is dan ook een groot voorstander van deskundige installateurs en periodieke inspecties, want “voorkomen is beter dan genezen”.
Populaire 'oost-west oriëntatie' niet in huidige NEN 7250. Deze norm is toe aan een herziening.
Trends en ontwikkelingen
• Van polykristallijne (blauwe) naar monokristallijne (zwarte) panelen, ook wel ‘all black’ panelen genoemd.
• Building Integrated PhotoVoltaics (BIPV), oftewel geïntegreerde zonnepaneleninstallaties in daken, gevels en glas.
• Voldaksystemen, waarbij de zonnepanelen als volledige dakbedekking worden toegepast.
• Van ‘zuid oriëntatie’ naar ‘oost-west oriëntatie’, waardoor er meer panelen op een vierkante meter passen.
• De ontwikkeling van dunne film laminaten, waardoor ronde vormen mogelijk worden.
• De combinatie van zonnepanelen (PV-systemen) met zonnewarmtesystemen (PVT-systemen).
• Energieopslag in de vorm van accusystemen (batterijen) in combinatie met zonnepanelen.
De gevaren van lithium
De lithiumbatterij is de meest voorkomende batterij in ons dagelijks leven. Ze worden toegepast in smartphones, powerbanks, drones, gereedschap en elektrische fietsen en auto’s. Daarnaast wordt er geëxperimenteerd met thuisaccu’s en buurtbatterijen voor toekomstige energieopslag. “Deze batterijen blijven in groten getale op de markt komen, worden steeds sterker en blijven gevaarlijk.” Waarom zijn ze gevaarlijk en waar moeten particulieren en ondernemers op letten bij opslag in grote (buurt)batterijen? Rob Overdijkink, Safety consultant bij FSE Support, legt uit.
Was dit nuttig?