Incidenten en calamiteiten veranderen in aard en omvang. Verzekeraars hebben kennis, procedures en instrumenten om na een calamiteit, ramp of terroristische aanslag handelend op te treden. Ze kunnen financiële risico’s wegnemen en schadeherstel regelen.
Molest is schade die ontstaat in conflictsituaties. Volgens de Wet op het financieel toezicht (Wft) mogen verzekeraars met een zetel in Nederland niet alle vormen van molest verzekeren. In de Wft (artikel 3:38) wordt onderscheid gemaakt tussen groot en klein molest.
Een schadeverzekeraar met zetel in Nederland mag geen schades verzekeren die zijn veroorzaakt door of ontstaan uit groot molest. In zee-, transport-, luchtvaart- en reisverzekeringen is het wel toegestaan risico’s van molest te verzekeren in de algemeen gebruikelijke molestclausules zolang De Nederlandsche Bank daartegen geen bedenkingen naar voren heeft gebracht. Schade die door klein molest ontstaat, is in veel gevallen wel gedekt.
| Groot molest | Klein molest |
|---|---|
|
|
Voor onderlinge verzekeraars geldt een wettelijke uitzondering, het hierboven beschreven verbod geldt voor hen niet. Het gaat specifiek om onderlinge waarborgmaatschappijen met zetel in Nederland en ondernemingen op onderlinge grondslag met zetel buiten Nederland die uitsluitend schadeverzekeringen aangaan voor schade die veroorzaakt kan worden door, of ontstaan uit, gewapend conflict, burgeroorlog, opstand, binnenlandse onlusten, oproer en muiterij. Ook in zee-, transport-, luchtvaart- en reisverzekeringen is het toegestaan om molestrisico's te verzekeren met de algemeen gebruikelijke molestclausules. Dat mag zolang De Nederlandsche Bank (DNB) daar geen bedenkingen tegen naar voren heeft gebracht.
Een terroristische aanslag kan zowel materiële als immateriële schade opleveren. Hoewel de meeste aanslagen worden gepleegd door eenlingen of kleine groepjes, zou de schade-omvang na een terroristische aanslag zo groot kunnen zijn, dat een verzekeraar dit niet in zijn eentje kan dragen. Daarom hebben verzekeraars in 2003 de Nederlandse Herverzekeringsmaatschappij voor Terrorisme (NHT) opgericht, waarin elk jaar één miljard euro beschikbaar wordt gesteld. Verzekeraars die schade uitkeren naar aanleiding van een ramp, kunnen hierop een beroep doen. Zo blijft het risico van terrorisme verzekerbaar.
Bekijk voor meer informatie onze Q&A over terrorisme en verzekeren.
Elke ramp is anders. Dat maakt eenduidigheid over dekkingsvraagstukken complex. Maar het is wel van belang om helderheid te hebben over de verzekerbaarheid van (grootschalige) calamiteiten en ook over de besluitvorming en de communicatie over dekking en schadeafwikkeling. Verzekeraars hebben daarom twee stappenplannen om zo snel en adequaat mogelijk te communiceren en actie te ondernemen bij calamiteiten:
Voor (goederen)polissen afgesloten onder Nederlands recht geldt dat het oorlogsrisico tussentijds opzegbaar is met een opzegtermijn van zeven dagen. Voor het stakersrisico geldt een termijn van twee maanden (voor de omschrijving wat onder oorlogs- en stakersrisico valt zie de clausule M3 van het VNAB en BW 7:940).
Voor (goederen)polissen die zijn afgesloten onder Engels recht geldt dat zowel het oorlogsrisico als het stakersrisico tussentijds kan worden opgezegd met een opzegtermijn van zeven dagen. Dit is met clausules geregeld.
Verzekeraars in Nederland beoordelen de risico’s en zij besluiten individueel of ze de dekking in deze regio opzeggen, of extra voorwaarden stellen. Na het opzeggen van de dekking geldt volgens de meeste contracten een termijn van 7 dagen, waarna er geen schades meer worden vergoed. Ze doen dit op basis van de clausules van de LMA Joint War Committee: de JWLA32 en de JW2022-007a voor Hull- en Cascorisico’s.
De JWLA-clausules beschrijven de gebieden (high risk areas) waarvoor uitsluitingen gelden voor oorlogs- en terrorismerisico’s. In hun polissen verwijzen verzekeraars vaak naar deze clausules.
Voor het Rode Zee-gebied geldt momenteel de JWLA32 Guyana. Als een schip zeven dagen na opzegging van de polis die gebieden wil betreden, kan de scheepseigenaar nieuwe dekking (een quote) opvragen. Daarmee kan mogelijk de dekking worden hersteld, mits aan de extra eisen en voorwaarden wordt voldaan. Bijvoorbeeld extra premie, een hoger eigen risico, of het afgeven van warranties. Vaak worden dan de zogenaamde BMP5-maatregelen vereist, zoals extra maatregelen om het risico te herkennen en risicoanalyse uit te voeren, fysieke maatregelen (bewapende beveiligers, prikkeldraad of waterkanonnen) te treffen, de bemanning te informeren en te trainen, te rapporteren en waar mogelijk samen te werken met andere schepen en militairen. Verzekeraars zullen die extra dekking niet altijd willen geven.
De JW2022-007a houdt in dat als één van de vijf grote landen (Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten, Frankrijk, de Russische Federatie en de Volksrepubliek China) in oorlog raakt de dekking met 72 uur opgezegd kan worden, i.p.v. de reguliere 7 dagen uit de JWLA.
De Vereniging Nederlandse Assurantiebeurs VNAB heeft een modelclausule voor oorlogs- en stakersrisico gepubliceerd (de M3) speciaal voor de verzekering van lading, die door Nederlandse verzekeraars wordt gehanteerd.
Als de dekking wordt opgezegd, geldt dat alleen voor de betreffende regio of regio’s. Elders blijft de dekking conform de voorwaarden in stand.
De situatie in de Oekraïne is nog altijd zeer kritiek en de impact op handelsstromen is groot. Het land is - net als Rusland, Wit-Rusland en grote delen van de Zwarte Zee - aangemerkt als oorlogsgebied. Met alle uitsluitingen in verzekeringspolissen die daarbij (mogelijk) van toepassing zijn. De uitgevaardigde sancties hebben effect op verzekerden en op hoe verzekeraars moeten omgaan met wet- en regelgeving.
De commerciële scheepvaart wordt in de Rode Zee en de Straat van Hormuz regelmatig aangevallen door Houthi-troepen. Dit leidt tot aanzienlijke verstoringen in het vrachtverkeer door het Suezkanaal. Reders staan voor de keuze om een risicovolle route te nemen en daarbij extra (en vaak kostbare) veiligheidsmaatregelen te treffen.
De aanvallen leveren in de eerste plaats extra risico’s voor de bemanning op, omdat niet altijd zeker is dat een overlijden is gedekt. Maar ook schip en lading lopen extra risico's. Alternatief is om te varen langs Kaap de Goede Hoop, met tien tot veertien dagen extra vaartijd en kosten. Tijdens het congres van de International Union of Marine Insurers stonden de geopolitieke spanningen centraal.
Lees meer over de situatie bij de Rode Zee en Straat van Hormuz.
1. Beschadiging van een schip (Hull). Buiten het genoemde risicogebied is er gewoon dekking conform de voorwaarden.
2. Beschadiging van de lading (Cargo). Dit is gedekt onder een goederenpolis. Op de meeste polissen is het oorlogsrisico (incl. gewapend conflict) standaard meeverzekerd. Zolang de verzekeraar het oorlogsrisico niet heeft opgezegd, is er dekking, zowel binnen als buiten de genoemde risicogebieden. Bij de lading is het ook van belang onder welke condities het vervoer is afgesloten. Leveringen vanuit China worden vaak door de leverancier of product gedekt. Als deze gezien de situatie de dekking intrekken, komt het risico op beschadiging of vertraging van de levering bij de kopers (in Nederland) te liggen. Dit kan dan gedekt zijn onder de zogenaamde Buyers Interestdekking van een polis.
3. Gewonde of gegijzelde bemanning. Dit is alleen gedekt onder een P&I polis of op een aparte Kidnap & Ransom-polis. Ook kan er dekking zijn onder de zogenaamde WAR P&I van een Hull-polis voor dood en/of lichamelijk letsel. Zoek in ieder geval contact met de verzekeringsmakelaar voor advies.
4. Vertraging (in levering van de lading) door extra vaartijd of wachten. Schade als gevolg van vertraging is meestal niet gedekt. Sommige polissen bieden wel dekking als door vertraging schade aan de lading optreedt (met name bij bederfelijke lading). Ook de extra kosten van het om veiligheidsredenen omvaren kunnen zijn gedekt, maar dan moet het moeten omvaren wel onvoorzien zijn, zoals twee jaar geleden door de stranding van de EverGiven in het Suezkanaal. Van onvoorzien lijkt nu in de genoemde regio’s geen sprake meer.
Publicaties van het Verbond
